کندوکاوی در رابطه انسان و فضای سایبر در «روانشناسی سایبر»

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، این کتاب را نورمن، کنت ال به رشته تحریر درآورده است و فاطمه وحدت‌نیا آن را به فارسی برگردانده است. نویسنده که از فارغ‌التحصیلان رشته روانشناسی است، متن اصلی این کتاب را در ۴۴۸ صفحه به رشته تحریر درآورده است.

به اعتقاد نویسنده، این کتاب مقدمه‌ای برای ورود خواننده به موضوع تعامل انسان-کامپیوتر تلقی می‌شود، به همین دلیل نویسنده در این اثر بیشتر بر وسعت موضوع به‌جای عمق آن تاکید کرده است.

نویسنده در مقدمه ۳۸ صفحه‌ای کتاب با طرح سناریوهایی در نگاهی تاریخی به اینترنت و آرا صاحبنظران حوزه روانشناسی و بررسی چشم‌اندازهای پیش‌رو می‌پردازد. طولانی شدن مقدمه کتاب برای آشنایی و درک مخاطب از پیوند روانشناسی و فضای سایبر است.

نویسنده فصل‌های اول و دوم را برای طرح مساله درنظر گرفته و به اهمیت رابطه انسان-رایانه و پیشینه تاریخی آن اختصاص داده است.

فصل سوم وچهارم کتاب حاضر به ترتیب به دیدگاه‌های موجود در این زمینه پرداخته و مطالعه تعامل انسان و رایانه و دیدگاه‌های روانشناختی سهم فصل چهارم است.

فصل پنجم این کتاب آغازگر بخش دوم کتاب با عنوان سیستم‌ها است و رابطه حسی-حرکتی انسان و پردازش مغز مورد توجه نویسنده قرار گرفته است و فصل ششم نیز به مسایل مربوط به یادگیری و حافظه در انسان پرداخته شده است.

فصل هفتم فرایندهای حل مساله با استفاده از رایانه و رفتار مرتبط با آن است و در فصل هشتم نیز نویسنده به مرز بین زبان طبیعی و زبان برنامه‌نویسی از دیدگاه روانشناختی پرداخته است.

در این کتاب پانزده فصلی آسیب شناسی ارتباط با رایانه و انگیزش و هیجان در تعامل با رابط انسان و کامپیوتر مورد بررسی قرار گرفته است و استفاده بهینه از این فناوری و پیامدهای استفاده از رایانه و فضای سایبر و در خدمت قرار گرفتن نیازهای انسانی و مرتفع ساختن آن مورد توجه نویسنده قرار گرفته است.

از نقاط قوت این کتاب می‌توان به جامعیت آن اشاره کرد. تلاش نویسنده برای نشان دادن پیوند بین موضوع‌های روانشناختی و رایانه به عنوان دستاورد بشر قابل تامل است. نویسنده تلاش کرده است که طرح مساله کتاب به صورت بنیادی انجام شود زیرا پیش‌فرض نویسنده بر این بوده است که مخاطب احتمالی او هیچ آشنایی با حوزه روانشناسی و ارتباطات سایبری ندارد.

ساده‌نویسی دیگر مزیت این کتاب است. نویسنده در تالیف این کتاب به شدت به فکر مخاطب عام بوده است. نویسنده با اشراف کامل بر موضوع مورد بررسی خود، کتاب را با شیوه‌ای همه‌ فهم نگاشته است.این نکته را نباید از نظر دور داشت که نویسنده مطالب کتاب را به‌طوری تدوین کرده است که از فصل اول تا چهارم مخاطب با مطالعه هر فصل بدون توجه به ترتیب فصل‌ها به موضوع کتاب پی‌می‌برد.

از نقاط ضعف این کتاب می‌توان به تدوین فهرست نامناسب این کتاب با این گستره موضوعی اشاره کرد که دسترسی به مطالب را با کندی مواجه می‌سازد.

متن اصلی کتاب «روانشناسی سایبری» در سال ۲۰۰۸ از سوی دانشگاه کمبریج منتشر شده است و فاطمه وحدت‌نیا نیز آن‌را به فارسی ترجمه کرده است و نشر آسیم آن را در ۴۴۸ صفحه منتشر کرده است.
خبرنگار: مریم مرادخانی