هنر گرافیک در عصر رومی

رومی ها اندکی پس از سال ۷۰۰قبل از میلاد الفبای آوایی یونانی ها را برگرفتند. از آن جا که رومی ها به زبان لاتینی، زبانی متفاوت با یوناننی، سخن می گفتند ، نیاز به انطباق این الفبا با زبان خود داشتند. رهاورد این تغییر، تحول در نوع نگارش و در نتیجه هنر گرافیک در دوره رومی شد.

رومی ها از حروف یونانی سیزده حرف را بی تغییر پذیرفتند، هشت حرف را تغییر دادند و دو حرف از خود بدان الفبا افزودند تا الفبای بیست و سه حرفی پدید آورند که پاسخگوی نگارش لاتینی باشد. حروف U,J , W بعدها اضافه شدند. مجموع این بیست و شش حرف پایه حروف الفبا در کشورهای اروپایی است.

رومی ها شیوه ی معمول نامگذاری حروف یونانی را به آلفا، بتا و گاما کنار گذاشتند و شکل ساده تر A, B, C امروزی را جایگزین آن کردند.

شاید نخستین نمونه الفبای رومی را بتوان بر سنجاق سینه ای دید که در “پرائه نسته” در نزدیکی رم پیدا شد. ترجمه ی نوشته ذوی این شیء چنین است:” مانیوس مرا برای نوماتیوس ساخت.”

در اوایل امپراتوری ، الفبای رومی یا لاتینی پس از قرن ها جرح و تعدیل عاقبت به شکل کلاسیک خود دست یافت. این موضوع را می توان به وضوح از نوشته های کنده کاری شده ی روی یادمان های دوره جمهوری یافت. یکی از ظریف ترین و شاید مشهورترین این نوشته ها، نوشته ی کنده کاری شده در سال ۱۱۴م بر روی پایه شتون تراژان در رم است.

شکل نوشتاری هرچه بیش تر حک و اصلاح می شد ، سبک های نگارش روزمره برای قلم، قلم مو و استیلوس نیز پا به پای آن بهبود می یافت. این ابزارها به علاوه ی سطوح نوشتاری نظیر پاپیروس، پوست بره ، پوست گوساله و لوح های مومی ، شکل و ویژگی نهایی حروف را تعیین کردند.

از جمله رایج ترین خطوط رومی می توان به “خط شکسته ی اوایل رومی” ، “روستیکا “(کاپیتالیس روستیکا)” حروف بزرگ چارگوش “(کاپیتالیس کوادراتا) “اونسیال “و “شبه اونسیال ” اشاره کرد. به دلیل اهمیت این نوع خطوط در مقاله ای جداگانه به شرح و روند تکامل این خطوط خواهیم پرداخت.

رومی ها شیوه ی معمول نامگذاری حروف یونانی را به آلفا، بتا و گاما کنار گذاشتند و شکل ساده تر A, B, C امروزی را جایگزین آن کردند

افزون بر این، تکوین شکل امروزی کتاب را که به رومی “کودکس” خوانده می شود ، به رومی ها نسبت می دهند.

متون در آغاز بر طومارهای پاپیروس نگاشته می شدند و علاوه بر آن که جاگیر و پرحجم بودند، یافتن اطلاعات خاص را نیز مشکل می ساختند.

کودکس نه تنها قابل دست گرفتن بود که یافتن اطلاعات خاص را نیز آسان می ساخت. صفحات کودکس از پوست بره موسوم به Parchment یا از پوست گوساله موسوم به Vellum ساخته می شد.

مورد اخیر ، ظریف تر و مطلوب تر از مورد نخست بود. این پوست ها کشیده می شدند و سطوح آن ها مهیای نگارش می شد. سپس به یک اندازه برش می خورد تا به شکل کتاب درآیند.

نتیجه آنکه حروف لاتین و شکل کتاب ای امروزی، وامدار تحولات و ابتکارات دوران تمدن روم باستان است.

سمیه رمضان ماهی

بخش هنری تبیان

منابع:

تاریخ طراحی گرافیک فیلیپ بی .مگز

سی قرن طراحی گرافیک جیمز کرایگ و بروس برتون

تاریخچه ای از طراحی گرافیک ریچارد هولیس