انتشار 50 اثر علمی توسط موسسه تحقيقات گياه‌پزشكی كشور

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، اتخاذ تدابير و شيوه‌های موثر جهت حفظ و حمايت محصولات كشاورزی از مرحله توليد تا مصرف از طريق اجرای پروژه‌ها و طرح‌های تحقيقاتی بر روی عوامل خسارت‌زا به محصولات كشاورزی، با تاكيد بر مسایل زيست‌محيطی در راستای توسعه پايدار بخش كشاورزی، مهمترین اهداف و وظايف موسسه تحقيقات گياه‌پزشکی کشور را شامل می‌شوند.

پاسخگويی به سوالات بی‌جواب امروز، آمادگی برای مواجه شدن با مشكلات احتمالی آينده و فراهم آوردن بستر مناسب برای عرصه‌های نوينی كه در آينده ايجاد خواهد شد، مسیرهای اصلی حرکت موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور در راه نیل به اهداف و اولویت‌های علمی این موسسه را شامل می‌شوند.

تاریخچه گیاه‌پزشکی در ایران
بررسی‌‌های گياه‌پزشكی در كشور ما در سال 1302 هجری شمسی با تلاش شادروان جلال افشار آغاز شد. وی در اين سال واحد كوچكی را با عنوان «اداره تشخيص محلی آفات و مبارزه با آن» بنيان نهاد و تحقيق و تدريس پيرامون حشرات، جانوران و آفات را شروع كرد.

در سال 1306، اين اداره به «بنگاه دفع آفات» تغيير نام داد و دو نقش اطلاعاتی و اجرايی را توامان به عهده گرفت، به‌طوری که در سال‌های 1313 و 1314 نخستین و موفق‌ترين مبارزه بيولوژيک را با وارد کردن کفشدوزک Rodalia cardinalis در شمال کشور انجام داد.

در سال 1322 شادروان افشار آزمايشگاهی با عنوان «آزمايشگاه حشره‌شناسی و دفع آفات نباتی»‌ تشكيل داد كه رياست آن‌را خودش عهده‌دار بود و زير نظر مستقيم وزير كشاورزی وقت کار می‌كرد. در سال 1324 با پيوستن چند متخصص روسی و تعدادی از فارغ‌التحصيلان دانشكده كشاورزی به اين آزمايشگاه، کار جمع‌آوری و مطالعه حشرات شتاب گرفت و سنگ بنای اوليه موزه حشرات که اينک بيش از چهار ميليون نمونه حشره را شامل می‌شود و تنها مرجع رسمی علمی کشور در زمينه شناسایی حشرات ايران است، پی‌ريزی شد.

در همين سال فعاليت در زمينه جمع‌آوری و مطالعه گياهان و قارچ‌ها نيز آغاز شد و در سال 1327 بنيان اوليه هرباريوم بسيار ارزشمند بخش تحقيقات رستنی‌ها که امروز با شناسه IRAN در مجامع بين‌الملل ثبت شده و شهرت جهانی دارد بنا نهاده ‌شد.

آزمايشگاه حشره‌شناسی و دفع آفات نباتی در سال 1328 به اداره بررسی آفات و سپس به اداره کل بررسی آفات ارتقا و بر اساس مصوبه 18 فروردين 1341 هيات وزيران به «انستيتو بررسی آفات و بيماری‌های گياهی» تغيير نام پيدا كرد.

مهم‌ترین وظايف موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور
برخی از مهم‌ترین وظايف این موسسه عبارتند از: اجرای پژوهش‌های بنيادی مسایل گياه‌پزشكی كشور با تاكيد بر بهره‌گيری از روش‌های نوين و امكانات پيشرفته، تحقيق در زمينه شناخت، بيولوژی، اكولوژی و فيزولوژی عوامل زيان‌آور به محصولات كشاورزی در سطح آزمايشگاهی، منطقه‌ای و ملی، تحقيق در زمينه شناخت منابع مقاومت، مكانيسم‌های دفاعی و ايجاد مقاومت القائی در گياهان در مقابل عوامل زيان‌آور و بررسی علل مقاوم شدن اين عوامل به سموم كشاورزی، تحقيق در زمينه توليد آنتی سرم ويروس‌های گياهی و ايجاد بانک آنتی سرم به‌منظور استفاده و پاسخگويی به نيازهای علمی و تحقيقاتی كشور و بررسی اثرات تغييرات نظام كشت و تحولات دایمی اكوسيستم‌ها.

اهداف و شرح وظایف معاونت پژوهشی موسسه
همکاری و پيگيری به‌منظور سياست‌گذاری، برنامه‌ريزی و تعيين خط‌مشی تحقيقات گياه‌پزشكی كشور در چارچوب راهبرد‌ها و سياست‌های كلان كشاورزی كشور، برنامه‌ريزی به‌منظور آموزش و ارتقای سطح علمی كارشناسان و محققان، توسعه ارتباطات علمی تحقيقاتی با دانشگاه‌ها و مراكز علمی تحقيقاتی داخل و خارج از كشور، مطالعه جنبه‌های اقتصادی تحقيقات گياه‌پزشكی و تعيين اثر‌بخشی آن‌ها با همكاری محققان بخش‌های تحقيقاتی، همکاری و پيگيری برای سياست‌گذاری انتشاراتی و همچنين مستندسازی اطلاعات گياه‌پزشکی کشور، انتشار كتاب، تک‌نگاشت، گزارش‌ها و ساير نشریات و تالیفات مرتبط با تحقيقات گياه‌پزشكی و نظارت و هماهنگی برنامه‌های تكنولوژی اطلاعات و ارتباطات از جمله مهم‌ترین اهداف و وظایف معاونت پژوهشی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور است.

همکاری‌های علمی و بین‌المللی
موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور با بسیاری از سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی از جمله FAO (سازمان خواربار جهانی)، ICARDA (مرکز بین‌المللی تحقیقات کشاورزی مناطق خشک)، IOBC (سازمان بین‌المللی کنترل بیولوژیک)، CBS (مرکز قارچ‌شناسی هلند) و موزه تاریخ طبیعی کارلسروهه آلمان همکاری‌های علمی و بین‌المللی دارد.

مركز اسناد و مدارک علمی گياه‌پزشكی كشور
موسسه تحقيقات گياه‌پزشكی كشور، جزو نخستین واحدهای تحقيقاتی كشور است كه دستاوردهای تحقيقاتی خود را به‌صورت کتاب، نشریه، مقاله و نرم‌افزار از چند دهه پيش چاپ و منتشر می‌كند و بر همين اساس تعداد قابل توجهی از نوشته‌های تحقيقاتی آن قدمت 65 ساله دارند.

در ابتدا كتاب‌ها و نشريات به‌صورت موردی و به‌طور نامنظم از سوی موسسه چاپ و منتشر و در كتابخانه موسسه واقع در بخش تحقيقات بيماری‌های گياهی، سازماندهی و در آرشيو نگهداری می‌شد. پس از آن خريداری كتاب و نشریات به‌صورت منظم آغاز شد و با تلاش پيشكسوتان و كتابداران موسسه سازماندهی شد.

با افزايش منابع اطلاعاتی مانند کتاب، نشريات، گزارشات و اسناد، موسسه در‌صدد ايجاد فضای مناسب برای حفظ اين منابع ارزشمند برآمد. كتابخانه این موسسه از مرداد سال 1382 به محل كنونی ساختمان موزه‌ گیاه‌پزشکی واقع در طبقه همكف منتقل شد و از كتابخانه مركزی به مركز اسناد و مدارک علمی كشاورزی تغيير نام يافت. كليه منابع اطلاعاتی موجود در موسسه در نرم‌افزار سيمرغ قابل جستجو است.