سیری در کهکشان بزرگان علم فیزیک
تحلیلی بر کتاب «فیزیکدانان بزرگ: از گالیله تا هاوکینگ»
کتاب «فیزیکدانان بزرگ: از گالیله تا هاوکینگ» شرحی درباره زندگی علمی دانشمندان فیزیک، به‌ویژه زندگی سی تن از مشاهیر بزرگ این علم همچون نیوتون، انیشتین، کوری، هایزنبرگ، بور، گالیله و استیون هاوکینگ است. همه آنان انسان‌های فوق‌العاده‌ای بوده یا هستند. جلد دوم این کتاب به تالیف ویلیام ھ. کروپر و با ترجمه مشترک احمد و سهیل خواجه‌نصیر توسی با محوریت موضوعاتی همچون مکانیک کوانتومی، فیزیک هستهای، فیزیک ذرات و اخترشناسی، اخترفیزیک و کیهان‌شناسی منتشر شده است./
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، این کتاب در واقع تاریخ پیشرفت علم فیزیک است؛ زیرا محتوای آن نه بر حسب حروف الفبایی نام فیزیکدانان، بلکه بر حسب سیر تحول تاریخی بخش‌هایی از علم فیزیک و دانشمندانی که در این تحول نقش داشته‌اند تنظیم شده است. در هر بخش، شرح حال و فعالیت‌های دانشمندان پیشرو در ارتباط با موضوع آن بخش ارایه شده‌است.
دو جلد این کتاب، به‌طور عمده تاریخ علم نظریه‌ای را در 9 بخش باز می تاباند. مسیر مفاهیم هر بخش کتاب نشان می‌دهد که چگونه نکته‌ای به‌طور شهودی در ذهن شکوفا می‌شود و با روش علمی و پژوهش‌های مداوم و بعضا بسیار سرسختانه پیش می‌رود و در این رهگذر، افت و خیزهایی دارد اما جزمیت و نقطه پایانی ندارد.
این کتاب، (جلد دوم) حاوی فصل‌های ششم تا نهم مجموعه فیزیکدانان بزرگ است. مکانیک کوانتومی، فیزیک هستهای، فیزیک ذرات اخترشناسی و اخترفیزیک و کیهان‌شناسی عناوین چهار فصل این کتاب‌اند.
در ابتدای فصل ششم طبق روال دیگر فصل‌های کتاب خلاصه‌ای تاریخی بیان شده و در ادامه، شرح حال و فعالیت‌های دانشمندان بزرگی همچون ماکس پلانک، نیلس بور، ولفگانگ پائولی، ورنر
هایزنبرگ، اروین شرودینگر و لویی دوبروی ذکر شده است.
فصل هفتم کتاب با عنوان «فیزیک هستهای» در چهار بخش زندگی شخصی و علمی چند تن از تاثیرگذارترین دانشمندان تاریخ را بازگو می‌کند. از ماری کوری، کاشف رادیواکتیو و انریکو فرمی، طراح نخستین رآکتور هستهای تا ارنست رادرفورد و لیزه مایتنر در این فصل زیر ذره‌بین مولف کتاب قرار گرفته‌اند.
فصل هشتم کتاب حول محور فیزیک ذرات می‌چرخد. این فصل از کتاب به زندگی علمی و شرح حال دانشمندان بزرگی همچون پل دیراک، ریچارد فاینمن و مورای گلمان اختصاص دارد.
فصل نهم و پایانی کتاب نیز با سیری در کهکشان‌ها به زندگی ادوین هابل، اخترشناس آمریکایی پرداخته و در ادامه، شرحی از زندگی و فعالیت‌های دانش‌پژوه ایده آل، سوبراهمانیان چاندراسخار ذکر شده است. حسن ختام این فصل همچنین این کتاب با عنوان «رنج، شهرت و اقبال» شرحی جالب و عبرت‌آموز از زندگی استیون هاوکینگ، فیزیکدان و کیهان‌شناس مشهور انگلیسی است.
فصل‌های کتاب، هم از لحاظ ساختار و هم از لحاظ اندازه متفاوت است و به مطالب موجود درباره زندگینامه آنان بستگی دارد. بعضی فصل‌ها شامل بخش‌های کوتاهی حاوی اطلاعاتی در زمینه موضوعاتی در ریاضی، فیزیک و شیمی است که خواننده ممکن است از آن‌ها آگاهی نداشته باشد.
تلقی رایج این است که خواننده عام از معادلات ریاضی می‌ترسد، اما مولف کتاب این توصیه را نپذیرفته و معادلاتی را در بعضی از فصول گنجانده است. به عقیده کروپر، معادلات ریاضی، زبان فیزیک را بیان می‌کند. خواننده نمی‌تواند پیام موردنظر را بدون یادگیری چیزی درباره این زبان دریافت کند. اگر دانش مقدماتی
(در حد دبیرستان) از جبر داشته باشید و اگر لازم باشد به بخش‌هایی با عنوان «درس‌ها» توجه کنید، این دریافت امکان‌پذیر خواهد بود،. واژه‌نامه و «وقایع‌نگاری رویدادهای عمده» در پایان کتاب نیز ممکن است در فهم آسان‌تر مفاهیم سودمند باشد.
فیزیک نظریه‌ای گرچه منشا اختراعات و پیشرفت آن وابسته به تکنولوژی مهار شده است، اما از لحاظ مادی سودآور نیست. به‌این معنا که پژوهش علمی عشق حقیقت‌جویی می‌طلبد و چندان پاداش مالی ندارد. بیان مطالب با استفاده از فرمول‌های اساسی فیزیک بسیار صریح، قابل فهم و استادانه است. با توجه به این نکته و موارد دیگری که در طول کتاب آمده است، خواندن این کتاب برای جویندگان علم به‌ویژه دانشجویانی که در مرحله تصمیم‌گیری و جهت‌یابی مسیر فعالیت‌های آینده خود هستند، مفید خواهد بود.
مترجمان کتاب در بخشی از مقدمه نوشته‌اند: «هیچ ادعایی نداریم که این کتاب یک بررسی جامع یا دانشورانه است؛ منظور این بوده است که مطالب خواندنی، تفریحی برای دانشمندان و دانشجویان علم (رسمی و غیررسمی) باشد. امید متواضعانه ما این است که شما این فصل‌ها را به‌طور تصادفی و برای سرگرمی هم که شده خواهید خواند و این درس را می‌آموزید که به‌رغم همه‌چیز، علم یک مجاهدت انسانی است.»
دومین چاپ از جلد دوم کتاب «فیزیکدانان بزرگ: از گالیله تا هاوکینگ» در 308 صفحه و به قیمت 13هزار تومان از سوی انتشارات مازیار چاپ شده‌است.
سومین چاپ از جلد نخست این کتاب نیز در 288 صفحه و به قیمت 12هزار تومان در سال 90 از سوی انتشارات مازیار منتشر شده بود.