دانشمند ایرانی در یک‌قدمی نوبل

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- بیش از یک هفته از خبر موسسه تامسون رويترز درباره احتمال دریافت جایزه نوبل توسط دانشمند ایرانی، پروفسور محمد‌هاشم پسران می‌گذرد؛ پیش‌بینی‌ای که به سرعت در رسانه‌های داخلی و خارجی با واکنش، تحلیل و آرزوی موفقیت برای دکتر پسران همراه شد.

«پسران»  کیست؟
محمدهاشم پسران، متولد 10 فروردین سال 1325 شیراز است. این چهره برجسته اقتصاد از دبیرستان نمازی دیپلم گرفت و در سال 1343 با بورس بانک مرکزی راهی انگلستان شد. در رشته اقتصاد، ‌ریاضیات و آمار از دانشگاه سالفورد با درجه ممتاز، مدرک کارشناسی گرفت. برای گرفتن دکتری اقتصاد به دانشگاه کمبریج رفت؛ دانشگاهی که در آنجا به مقام استاد‌تمامی رسید و در سال 2012 بازنشسته شد. پسران پیش از این از دانشگاه‌های ماستریخت، ‌گوته فرانکفورت و سالفورد موفق به کسب دکتری افتخاری شده بود.

پروفسور پسران، از سال 2005 تا امروز در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی صاحب کرسی عالی اقتصاد جان الیوت است. عضویت در گروه پژوهشی دانشگاه کمبریج از سال 1997 تا امروز،‌ استادی در رشته‌ اقتصاد و مدیر برنامه اقتصادسنجی کاربردی در

پسران: من چه برنده نوبل بشوم و چه برنده نشوم، اکثریت قاطع فعالیت‌های کاری و نیز پژوهشی خود را مطابق برنامه‌های قبلی‌ام پیش خواهم برد. تصور می‌کنم اکثر اقتصاددانان دیگری که نامشان برای دریافت نوبل مطرح می‌شود نیز وضعیت مشابهی دارند

دانشگاه کالیفرنیا از سال 1989 تا 1993، تدریس به‌عنوان استاد مدعو در دانشگاه‌های هاروارد، پنسیلوانیا، کالیفرنیای جنوبی، دانشگاه ملی استرالیا، انستیتو مطالعات پیشرفته وین و عضویت پیوسته فرهنگستان بریتانیا (British Academy)، جامعه اقتصادسنجی (Econometric Society) و مجله اقتصادسنجی (Journal of Econometrics) از دیگر سوابق علمی این دانشمند ایرانی است.

آثار مکتوب پرفسور پسران
محمد‌هاشم پسران تاکنون 19 عنوان کتاب به زبان انگلیسی تالیف کرده است و کتاب «GVAR» با موضوع ساختار و برنامه‌های کاربردی از یک مدل کلان اقتصاد جهانی برای تجزیه و تحلیل سیاست‌ها را نیز در دست تالیف دارد.

کتاب‌های مدلسازی اقتصاد‌سنجی کلان در سطح جهانی و ملی، روندهای اقتصادی و سیاست‌های اقتصاد کلان در ایران پس از انقلاب، برنامه‌ریزی و تثبیت کلان اقتصادی در ایران، اقتصاد ایران در عصر پهلوی، تک‌نرخی کردن ارز، نقش بازارها و برنامه‌ریزی در اقتصاد ایران، سیاست ارزی ایران و بازار سیاه برای دلار، خرجکرد درآمد نفت و اقتصاد خرد از  مهم‌ترین تالیفات این نخبه اقتصادی دنیاست.

این نخبه ایرانی، بیش از 130 مقاله نیز در نشریات معتبر علمی در حوزه‌های اقتصادسنجی، اقتصادکلان تجربی و اقتصاد ایران منتشر کرده است. پسران در حوزه اقتصاد نفت و خاورمیانه کارشناسی معتبر به‌حساب می‌آید. وی در سال‌های 2004-2002 جایزه بهترین مقاله در نشریه اکونومتریک رویو را برای نگارش مقاله‌ای درباره مدل‌سازی ساختاری بلندمدت دریافت کرد.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه اقتصاد، محمد‌هاشم پسران چه برنده نوبل بشود و چه برنده نشود، قرار گرفتن نام یک اقتصاددان ایرانی در فهرست چهره‌هایی

محمد‌هاشم پسران، دانشمند برجسته ایرانی تاکنون 19 عنوان کتاب به زبان انگلیسی تالیف کرده و کتاب «GVAR» با موضوع ساختار و برنامه‌های کاربردی از یک مدل کلان اقتصاد جهانی برای تجزیه و تحلیل سیاست‌ها را نیز در دست تالیف دارد

که در یک قدمی جایزه نوبل قرار دارند به‌طور قطع افتخاری برای کشورمان خواهد بود. 

من چه برنده نوبل بشوم و چه برنده نشوم …
«وقتی پنجشنبه موسسه «تامسون رویترز» مرا به‌عنوان یکی از هشت اقتصاددان دارای شانس دریافت نوبل اقتصاد امسال معرفی کرد، خوشحال شدم.» این نخستین جمله فارسی محمد‌هاشم پسران بعد از اعلام خبر موسسه تامسون رويترز است. این موسسه بر اساس آمار «ارجاعات علمی» (Citation) مقالات منتشره در ژورنال‌های علمی و پژوهشی اقتصادی برتر دنیا، پسران را در ردیف هشت اقتصاددان برتر برای دریافت جایزه نوبل قرار داده است.

پسران در این خودنگاری با عنوان «دغدغه‌های من» آورده: «من چه برنده نوبل بشوم و چه برنده نشوم، اکثریت قاطع فعالیت‌های کاری و نیز پژوهشی خود را مطابق برنامه‌های قبلی‌ام پیش خواهم برد. تصور می‌کنم اکثر اقتصاددانان دیگری که نامشان برای دریافت نوبل مطرح می‌شود نیز وضعیت مشابهی دارند. من در سال‌های اخیر به لحاظ پژوهشی بیشتر بر مدل‌سازی GVAR متمرکز بوده‌ام و جدیدترین کتاب من هم که به‌طور مشترک با Filippo di Mauro (از پژوهشگران ارشد بانک مرکزی اروپا) نوشته شده به همین موضوع مربوط می‌شود.»

محمدهاشم پسران طی سال‌ها فعالیت در حوزه اقتصاد، بر اساس تعداد استناد به مقالات از بین ۲۰ اقتصاددان تراز اول اروپایی در فاصله سال‎های ۱۹۹۶-۱۹۹۳ در رتبه نوزدهم (پس از مارک بلاگ و قبل از انگوس مدیسون) قرار داشت. همچنین رتبه‎بندی وب‎گاه ideas.repec در آوریل ۲۰۱۰ رتبه چهارمین اقتصاددان جهان را با ۴۲۷ امتیاز، با توجه به تعداد استنادات به مقالاتش به‌دست آورد.