کامگار: کتاب، اصلیترین مرجع تولید علم است
عضو انجمن زبان‌شناسی ایران، با بیان این مطلب که تولید مقاله در کشور رشدی افراطی داشته است، این مقوله را نشانه مرجعت علمی ندانست و کتاب را اصلیترین مرجع تولید علم معرفی کرد./
امیر کامگار، پژوهشگر و عضو انجمن زبان‌شناسی ایران، در گفت‌و‌‌گو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره موضوع «مرجعیت علمی، اقتدار علمی» به‌عنوان یکی از شعار‌های هفته پژوهش، اظهار کرد: مرجعیت علمی، به‌یقین اقتدار علمی را به دنبال خواهد داشت. به عبارتی دیگر، این دو مترادف و پیامد یکدیگرند.
وی در تعریف «مرجعیت علمی» افزود: مرجعیت علمی به این معناست که در مقام یک تولید‌کننده علم، حضوری اصیل داشته باشیم تا در هر حوزه به‌عنوان یک مرجع قابل اتکا برای دیگر کشورها، مطرح و به دنبال آن شاهد شکل‌گیری یک حلقه افزایشی باشیم. به عبارتی دیگر، مراجعه و بهره‌برداری دانشمندان دیگر کشورها از نتایج تحقیقات علمی ما، موجب شکل‌گیری این حلقه و تولید علم خواهد شد.
کامگار، تولید مقاله را در سال‌های اخیر مقوله‌ای به انحراف رفته توصیف و اظهار
کرد: در چندین سال اخیر، شاهد ارایه افراطی مقاله با موضوعات و عناوین مختلف در مجامع داخلی و بین‌المللی بوده‌ایم. این در حالی است که تنها کتاب، اصلیترین مرجع تولید علم محسوب می‌شود.
وی در تبیین دلیل مرجع بودن کتاب در زمینه تولید علم، گفت: چارچوب نظری، تنها در کتاب وجاهت علمی دارد، نه در متن یک مقاله علمی. به عبارتی دیگر، فرآیند تشریح چارچوب نظری در همه جای دنیا در قالب کتاب صورت می‌گیرد.
مشاور امور انتخاب و بازبینی کتاب‌های ترجمه در مراکز نشر کتاب، ادامه داد: در حوزه تالیف و ترجمه کتاب، در تولید چارچوب نظری، بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم. باید توجه داشته باشیم که پایه چارچوب نظری، آثار کلاسیک هستند. بنابراین، بنیاد هر اثر پژوهشی ارزشمند، باید بر یک چارچوب نظری محکم استوار باشد.
او افزود: به‌عنوان مثال کشور‌هایی مانند روسیه در علوم پایه، صاحب چارچوب‌های علمی مطلوبی هستند. در ایران نیز این اتفاق در حوزه‌های علوم پزشکی افتاده و به‌نظر می‌رسد در زمینه چارچوب‌سازی در این حوزه‌ها در مقایسه با کشور‌های منطقه، صاحب جایگاه مناسبی هستیم. این در حالی است که در حوزه علوم‌انسانی، بیشتر به ترجمه کتاب پرداخته‌ایم.
وی درباره آمار آثار
ترجمه‌ای در کشور، با احتیاط اظهار نظر کرد: به‌نظر می‌رسد از میان آثار منتشر شده در کشور، حدود 80 درصد آثار ترجمه‌ای هستند. این در حالی است که از این تعداد، حدود 50 تا 60 درصد این آثار به حوزه‌هایی غیر از دانش و فناوری مربوط می‌شوند.
کامگار، در ادامه گفت: به‌نظر می‌رسد از کل آثار منتشر شده در بازار نشر، حدود 20 درصد تالیفی هستند که البته موضوع قابل توجه در این زمینه، فراتر از موضوع آمار اندک تولیدات بومی است. ناتوانی در معرفی جهانی همین 20 درصد، مساله مهمتری است که ما با آن مواجه هستیم.
این پژوهشگر در پاسخ به سوالی درباره دلایل ناکامی حوزه نشر در معرفی آثار ایرانی در سطح بین‌الملل، تصریح کرد: از مهمترین دلایل این ناکامی، شکل نگرفتن جریان نهضت ترجمه در ایران یا به عبارتی دیگر جریان ترجمه فارسی به انگلیسی است.
مترجم کتاب «23 اصل موفقیت بافت» در تشریح ضوابط جهانی شدن آثار نویسنده‌های ایرانی، گفت: دو مولفه، افزایش کیفیت آثار تولیدی که نیازمند تامین بودجه است و بررسی درست مطالب کتاب پیش از ترجمه آن، مقدمه جهانی شدن آثار ایرانی است. علاوه بر این، دقت در نگارش آثار از لحظ املایی نیز، در جهانی شدن یک کتاب، بسیار موثر است. به عبارتی دیگر با وجود اشتباه املایی، اعتماد مخاطب از دست می‌رود و به دنبال آن مرجعیت علمی نیز به مخاطره می‌افتد.
وی همکاری با ناشران بزرگ بین‌المللی را یکی دیگر از مولفه‌‌های رسیدن
به جایگاه مرجعیت علمی دانست و عنوان کرد: همکاری با ناشران خارجی و دعوت از نویسندگان مطرح کشور، برای همفکری در زمینه راهکار‌های چاپ کتاب به زبان انگلیسی، در معرفی جهانی نویسندگان و پژوهشگران ایرانی و آثارشان به جهان، موثر است.
کامگار، در پایان درباره تاثیر رعایت قانون کپی‌رایت از سوی اهالی علم، فرهنگ و کتاب در معرفی ایران به‌عنوان یک مرجع علمی در دنیا، گفت: تازمانی که تعهد و استمراری در پذیرش قانون کپی رایت نداشته باشیم، یا به عبارتی دیگر وقتی در جهان به‌عنوان یک سارق ادبی مطرح باشیم، چگونه می‌توانیم در اندازه یک مرجع علمی معرفی شویم؟
امیر کامگار، متولد سال 1361 شهرستان فساست. وی دارای مدرک کارشناسی ارشد رشته مطالعات ترجمه از دانشگاه علامه طباطبایی است. ترجمه 25 عنوان کتاب در زمینه‌های اقتصاد و مدیریت، در کارنامه علمی وی دیده می‌شود.
کامگار در زمینه ترجمه کتاب‌های اقتصادی، به برخی ناشران فعال این حوزه از جمله دنیای اقتصاد، پارسیا، نوآور و پژوهشکده پولی و بانکی مشاوره می‌دهد. وی همچنین عضو انجمن اهل قلم ایران و انجمن زبان‌شناسی ایران است.
پیش از این، کتاب «23 اصل موفقیت بافت» وی در چهاردهمین نمایشگاه «بازار سرمایه» در بخش ترجمه، به‌عنوان اثر برتر معرفی شده بود.