مرادی: نشر دانشگاهی را به سمت اقتصاد نشر پیش ببریم
آسیب‌شناسی آثار دانشگاهی در گفتوگو با اهالی دانش/9
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور تهران، با اشاره به این‌که مدیران انتشاراتی‌ها باید شم اقتصادی داشته باشند، گفت: برای این‌که محتواها قربانی هزینه‌های ناشی از تالیف، تدوین و انتشار آثار نشوند، حرکت نشر دانشگاهی به سمت اقتصاد نشر ضرورت دارد.
دکتر احمد مرادی، عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور تهران، در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در این‌باره اظهار کرد: متاسفانه اغلب مدیران انتشاراتی‌ها، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی،به حمایت‌های مادی دولت چشمداشت دارند که معتقدم این مساله بسیار اشتباه است، چرا که در صورت تحقق نیافتن حمایت‌ها، آثاری با محتوای ضعیف و به‌دور از نیاز مخاطبان و جامعه علمی تولید می‌شوند.
وی در بیان سایر مشکلات حوزه نشر دانشگاهی، گفت: معضل مهم دیگری که در این عرصه به‌ویژه در دهه اخیر به چشم می‌خورد، تالیف آثار دانشگاهی از سوی مولفانی است که از هیچ‌گونه تخصص، مهارت و تجربه لازم در حوزه مورد بحث و محتوای ارایه شده، برخوردار نیستند. این موضوع باعث شده تا آثار دانشگاهی به سمت تجاری شدن حرکت کنند. البته تجاری‌سازی، مقوله ناخوشایندی نیست اما باید توجه داشت که این فرآیند در چارچوب و حد و مرز مشخصی انجام شود، به‌گونه‌ای که محتوای آثار قربانی توسعه تجاری‌سازی نشوند.
رییس سابق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، با بیان این‌که متاسفانه در معانی و مفاهیم آثار دانشگاهی، شاهد نوعی بی‌نظمی و اغتشاش هستیم، اظهار کرد: با تاسف فراوان باید بگویم که در دهه اخیر شاهد سردرگمی مخاطبان آثار دانشگاهی به‌ویژه دانشجویان هستیم. به این
معنا که در بازار نشر به دفعات دیده می‌شود که از یک موضوع مشترک، دو اثر به قلم نویسندگان متفاوت منتشر می‌شود که با کمی تامل در آن‌ها، ضد و نقیض بودن مطالب آشکار می‌شود!
مرادی، در ادامه با تاکید بر ضرورت فراهم آوردن زمینه مدیریت محتواها و انتشار آثار، گفت: متاسفانه در جامعه علمی و پژوهشی کشور، یک مرکز واحد و مشخص برای بررسی و مدیریت محتوای آثار وجود ندارد. این موضوع باعث شده تا شاهد موارد بی‌شماری از سرقت محتوایی و کپی‌برداری از آثار علمی در جامعه باشیم. در چنین شرایطی مخاطبان در بهره‌برداری درست از این آثار دچار مشکل و سرگردانی می‌شوند.
مسوول سابق اداره کل چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در زمینه رفع معضل مذکور، عنوان کرد: لازم است در جامعه دانشگاهی کشور، یک سازمان یا تشکیلات معین به‌صورت دولتی یا در قالب NGO با تعریفات مشخص راه‌اندازی شود، تا ناشران دانشگاهی براساس قوانین و ضوابط این سازمان یا تشکیلات به انتشار آثار اقدام کنند و در صورت تخلف از این قوانین، حکم منحل شدن آن‌ها صادر شود.
وی درباره سایر مشکلات موجود در حوزه نشر دانشگاهی، گفت: بسیاری از آثار دانشگاهی که اکنون در بازار نشر به چشم می‌خورند، به‌صورت تدوین و گردآوری هستند اما متاسفانه با عنوان تالیف راهی بازار نشر می‌شوند. بدترین وضعیت این است که اغلب مولفان این‌گونه آثار، به ترجمه آثار خارجی پرداخته‌اند اما آن‌ها را به‌عنوان آثار تالیفی منتشر می‌کنند.
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور تهران، در زمینه ارزیابی وضعیت نشر دانشگاه پیام نور، اظهار کرد: متاسفانه اتفاق بزرگی که آینده نسل دانشگاهی به‌ویژه دانشجویان دانشگاه پیام نور را با خطر مواجه کرده است، انتشار آثار متعددی است که بدون تردید محتوای آن‌ها هیچ‌گونه ارتباطی با موضوع مورد بحث ندارد! این موضوع از همان نبود مرکز مشخص برای مدیریت واحد محتوای کتاب‌ها ناشی می‌شود.
وی توضیح داد: در بیشتر موارد کتاب‌هایی
با بهای بسیار بالا منتشر می‌شوند که استادان دانشگاه‌ها تنها بخشی از آن‌را به‌عنوان منبع درسی برای دانشجویان در نظر می‌گیرند. دانشجویان نیز با هدف گذراندن واحد درسی مورد نظر به خرید این‌گونه آثار مجبور می‌شوند که این امر نوعی خیانت در حق دانشجویان است.
مرادی، با اشاره به دیگر معضلات موجود در زمینه فعالیت نشر دانشگاه پیام نور، بیان کرد: متاسفانه بیشتر افرادی که در حوزه‌های دانشگاهی و تحقیقاتی در دانشگاه‌ها و از جمله دانشگاه پیام نور، به تالیف کتاب دست زده‌اند، شناخت و اشراف کمی به موضوع مورد بحث دارند و در نتیجه محتواهای بی‌بنیاد، سست و بی‌منبع منتشر می‌شوند. باید در محتوای آثاری که از سوی نشر دانشگاه پیام نور یا سایر ناشران دانشگاهی وارد بازار کتاب می‌شوند، بازنگری و تجدیدنظر صورت بگیرد، چرا که در غیر این صورت به جامعه دانشگاهی و در نتیجه به دانشجویان ظلم می‌شود.
رییس سابق دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز، افزود: وقتی صحبت از نشر دانشگاهی می‌شود، باید ناشرانی به این عرصه ورود پیدا کنند که از تخصص، تجربه و تعهد علمی لازم برخوردار باشند. اگر چنین نباشد مشکلات مذکور در مضمون و محتوای آثار بیش از پیش مشهود می‌شوند.
وی با بیان این‌که متاسفانه اکنون ناشران به سمت منحل کردن استانداردهای بین‌المللی حرکت می‌کنند، گفت: ناشران باید به اصول، مبانی و مفاهیم روز بین‌الملل آشنا باشند و براساس این اصول به انتشار آثار بپردازند تا آثاری کاربردی و روزآمد منتشر شوند. ناشران باید توجه داشته باشند که اگر قابلیت بکارگیری استاندارهای بین‌المللی را ندارند حداقل با انتشار آثار ضعیف در راستای محو کردن این اصول و استاندارها گام برندارند.
دکتر احمد مرادی، تاکنون بیش از 6 اثر تالیف کرده که از آن میان می‌توان به کتاب‌های «ارتباطات بین‌الملل»، «مبانی ارتباطات جمعی»، «جامعه‌شناسی ارتباطات» و «نظریه‌های انتقادی ارتباطات» اشاره کرد.