تالیف کتاب باید واقعی باشد
حسن جلیلی، ترجمه آثار علمی را برای آشنایی با علوم روز دنیا ضروری دانست و تالیف کتاب را تنها براساس نتایج تحقیقات علمی مولف، واقعی توصیف کرد.
وی درباره وضعیت آثار تالیفی و ترجمه‌ای منابع بینرشتهای حوزه‌های علوم و فنون نوین، اظهار کرد: بطور کلی در زمینه تالیف، آثار بسیار کمی در این زمینه تولید کرده‌ایم و درحوزه ترجمه نیز مدرسان دانشگاه و دانشجویان کارشناسی‌ارشد، در حال برگردان آثار حوزه‌های مرتبط به فارسی هستند.
جلیلی، با اشاره به تمایل بیشتر نویسندگان ایرانی به تالیف کتاب تا ترجمه اثر در رشته‌های
علوم و فنون نوین، گفت: صاحب‌نظران حوزه‌های نوین علمی، بیشتر به تالیف کتاب تمایل دارند تا ترجمه صرف آثار. با این وجود، معتقدم تالیف خوب تالیفی است که شامل منابع اختصاصی نویسنده، اعم از مقاله علمی و نتایج تحقیقاتی باشد. با توجه به رویکرد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در چند سال گذشته، می‌توان منتظر رشد کیفی و کمی این رشتهها بود.
وی در ادامه، ترجمه کتاب را سیاست اشتباهی ندانست و عنوان کرد: ترجمه، با هدف فرهنگ‌سازی و آشنایی مردم با زوایای مختلف رشته‌های نوین در حوزه‌های علوم و فنون لازم است. به عبارتی دیگر، براساس مشاهدات میدانی مشخص شده که در سطح دانش‌آموزی و حتی کارشناسی، دانش‌آموزان و دانشجویان ما اطلاع اندکی از رشته‌های نوین علمی و دانشگاهی دارند، بنابراین نیازمند ترجمه آثار روز در این زمینه‌ها هستیم.
رییس دانشکده علوم و فنون داشگاه تهران، با تاکید بر معنای واقعی تالیف کتاب در رابطه با معیار ارتقاء علمی مدرسان دانشگاه، اظهار کرد: در نظام ارتقاء مدرسان، باید برای مولف و مترجم امتیاز‌های جداگانه‌ای در نظر گرفته شود. به عبارتی دیگر، در معیارگذاری ارتقاء سطح علمی در دانشگاه، نباید بهای ترجمه و تالیف یکسان باشد.
جلیلی، درباره عرضه منابع علمی با موضوعات مشابه در کشور، گفت: معتقدم که 50 تا 60 درصد آثار تولیدی در کشور و حتی در مجامع علمی معتبر دنیا، هم‌پوشانی دارند. به عبارتی دیگر، با وجود هزاران مولف و مترجم در محافل آکادمیک، نمی‌توان نتیجه گرفت که آثار تولیدی، صد در صد با یکدیگر متمایزند. انتشار کتاب‌هایی با موضوعات مشابه، می‌تواند زمینه رقابت را بین مولفان و مترجمان
ایجاد کند.
وی ادامه داد: عرضه آثار مشابه در بازار، باید از سوی یک مرجع علمی رصد شود تا براساس نیاز مخاطب، تولید کتاب انجام شود. این رصد در عرصه بین‌الملل بر عهده مراکز انتشاراتی است که با روش‌های ویژه، آمار نیاز کتاب را بدست می‌آورند و با دعوت از نویسنده و مترجمان آشنا با علم آن حوزه‌ها، به تولید کتاب اقدام می‌کنند.
رییس دانشکده علوم و فنون دانشگاه تهران، افزود: بنظر می‌رسد آثار حوزه‌های فنی و مهندسی نسبت به دیگر آثار رشته‌های علوم و فنون نوین، از کمیت و کیفیت بهتری برخوردارند. این در حالی است که به‌عنوان مثال در رشته‌ای مانند «بایو‌لوژی» که براساس پیش‌بینی‌ها در آینده یکی از رشته‌های پرکاربرد جهان خواهد بود، اثری در حد معرفی آن نیز در بازار مشاهده نمی‌کنیم.
جلیلی، در ادامه درباره راهکار‌های عرضه آثار نویسندگان ایرانی در عرصه بین‌الملل، گفت: در این زمینه، ابتدا باید رویکردمان را مشخص کنیم. اگر رویکرد و تاکید ما، گسترش فرهنگ و زبان فارسی است، باید بر تالیف کتاب به زبان فارسی توجه و تمرکز کنیم. در مقابل، اگر به دنبال اثبات توانایی علمی و ارایه آثارمان در عرصه علمی دنیا هستیم، باید به زبان انگلیسی به تالیف کتاب بپردازیم.
وی در پایان اظهار کرد: با توجه به کسب رتبه‌های یک تا پنج، تیم‌های مختلف المپیادی کشورمان، می‌توان با بهره‌گیری از ظرفیت بالقوه نیروهای نخبه و جوان و مدرسان دانشگاه، در زمینه ارایه آثار مولفان ایرانی، با تلفیق دو روش تالیف فارسی و انگلیسی، در سطح بین‌المللی حضور علمی‌مان را اثبات کنیم.