معضل جامعه علمی کشور تحقیق است نه تالیف

ابوالفضل خیمه، نویسنده و محقق پژوهشگاه رویان، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره وضعیت تالیفات دانشگاهی گفت: ريشه كلمه تاليف از كلمه الفت به معنای انس و نزديكی و در كنار هم قراردادن است، اما متاسفانه به دليل عدم شناخت دقيق از معنای تاليف، در موارد بسياری تاليف با تحقيق اشتباه گرفته می‌شود.

تالیف، طرح مطلب جدید نیست
وی ادامه داد: تاليف رسيدن به مطلب جديد نيست، در حالی‌‌كه تحقيق دستيابی به يک مطلب جديد است. به عبارت ديگر، تحقيق با ابتكار و نوآوری همراه است اما تاليف اين ويژگی را ندارد. تاليف، گردآوری هدفمند برخی مطالب و كنار هم قراردادن اين مطالب است.

این کارشناس پژوهشگاه رویان، درباره فاکتورهای شناسایی یک تالیف مناسب دانشگاهی، اظهار کرد: یک تالیف دانشگاهی خوب باید دارای ویژگی‌های بسیاری از قبیل اطلاعات کافی، درک بالای مولف از موضوعی که می‌نویسد و مباحث جدید و نیز تکنیک‌های جدید باشد تا فهم کتاب برای مخاطبان آسان شود.

برگزیده بیست و ششمین جایزه کتاب فصل، در ادامه مولف دانشگاهی را کسی دانست که خود در زمینه کتابی که تالیف کرده، صاحب‌نظر باشد.

تالیف کتاب باید نتیجه سال‌ها تحقیق باشد
وی افزود: مولفان دانشگاهی باید سال‌های زیادی در زمینه کتابی که تالیف می‌کنند، تحقیق کرده و اطلاعات کافی و ارزشمندی داشته باشند و برای ثبت و جمع‌آوری پژوهش‌های خود کتابی در زمینه تخصص خود تالیف کنند.

این مولف در پاسخ به این سوال که «به چه دلیل کتاب‌های دانشگاهی به زبان‌های دیگر ترجمه می‌‌شوند؟» عنوان کرد: ناگفته نماند کتاب‌های زیادی داریم که به زبان‌های مختلف ترجمه شده‌اند، اما دلیل دیگر آن می‌تواند این باشد که بعضی از مباحث علمی در اصل متعلق به کشور نیست و ما این علم را از خود خارجی‌ها گرفته‌ایم.

ورود کتاب به پایان‌نامه‌های دانشجویی
وی در ادامه از طرح موضوع انتخاب کتاب برای عناوین پایان‌نامه‌ها استقبال کرد و گفت: انتخاب این موضوع برای پایان‌نامه‌ها بسیار جالب است، ولی این امر در زمینه کارهای تحلیلی و علوم انسانی می‌تواند جوابگو باشد و در زمینه کارهای تحقیقی نمی‌تواند عملی شود چراکه در کارهای تحقیقی ما فقط می‌توانیم یک قسمت کوچکی از تحقیق خود را به‌صورت پایان‌نامه گزارش کنیم، به این دلیل که برای تحقیقات بیشتر، زمان زیادی لازم است.

این پژوهشگر پژوهشگاه رویان، تالیف کتاب دانشگاهی را براساس نیاز و کاستی‌های موجود در دانشگاه‌ها ضروری ارزیابی کرد و افزود: استادان بعد از سال‌ها تحقیق به این نتیجه می‌رسند که چه مباحثی باید در قالب کتاب برای یادگیری و پیشرفت دانشجویان گنجانده شوند تا بتواند آن‌ها را به سمت فهم و درک بیشتر و مطالعه عمیق و گسترده‌تر راهگشا باشد. 

تالیف آثار کاربردی 
خیمه، در پایان درباره موضوع کاربردی کردن کتاب‌های تالیفی، اظهار کرد: این‌که یک کتاب دانشگاهی که تالیف شده تا چه حد موثر واقع خواهد شد؟ سوالی است که پاسخ آن به عوامل زیادی بستگی دارد، اما در کل کتاب‌های دانشگاهی به‌خصوص کتاب‌های پایه که مرجع نیز هستند، باید تا حد زیادی مشکلات دانشجویان را مرتفع سازند و قابلیت کاربردی شدن را دارا باشند.