رتبه دوم تولید علم در منطقه/کاهش انتشار مجلات

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به نقل از پایگاه استنادی جهان اسلام،‌ دکتر جعفر مهراد، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، با اعلام این مطلب افزود: سال 2013 میلادی، یک ماه است که به پایان رسیده و ثبت و نمایه‌سازی آثار علمی جهان در ISI ادامه دارد. بر این اساس، ایران در این سال، 25 هزار و 960 مدرک، معادل 1.428 درصد از کل تولید علم جهان و سایر کشورهای جهان در مجموع یک میلیون و 817 هزار و 60 اثر مدرک تولید کرده است.

وی در ادامه به اهمیت پیشرفت‌های حاصل در برخی از رشته‌های فناوری‌های نوین اشاره و اظهار کرد: ایران در رشته سلول‌های بنیادی، فعالیت‌های درخور توجهی دارد. دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها از جمله پژوهشگاه رویان و شعبه‌های زیر مجموعه آن، مقالات مهمی در مجلات معتبر بین‌المللی منتشر می‌کنند.

وی افزود: ایران در رشته سلول‌های بنیادی براساس داده‌های پایگاه Scopus، تعداد یک‌هزار و 190 مدرک تولید کرده که از این نظر رتبه 28 جهان و مقام دوم منطقه را در اختیار دارد. بر این اساس کشورهای آمریکا با 81 هزار و 370 مدرک، ژاپن با 21 هزار و 979، چین با 19 هزار و 70 مدرک، آلمان با 18 هزار و 840 و انگلستان با 15 هزار و 537 مدرک، جایگاه ممتازی را به خود اختصاص داده‌اند. در این حوزه، ترکیه در حال حاضر مقام نخست منطقه و کشورهای اسلامی و کشورهای مالزی و مصر و لبنان نیز رتبه‌های سوم تا پنجم را در جمع کشورهای اسلامی و منطقه در اختیار دارند. 

جایگاه نخست منطقه و  19 جهان در هوا‌فضا
سرپرست ISC در بحث هوافضا، عنوان کرد: موقعیت ما در هوا‌فضا با توجه به بومی بودن آن بسیار ممتاز است. گرچه آمریکا، چین، انگلستان، فرانسه و کانادا پنج کشور برتر رشته هوافضا در دنیا شناخته می‌شوند، اما ایران نیز توانسته جایگاه 19 تولید علم جهان را در رشته هوا فضا به خود اختصاص دهد.

مهراد افزود: ایران با تولید 169 مدرک، در بین کشورهای اسلامی و منطقه مقام نخست را در اختیار دارد. بعد از ایران، کشورهای ترکیه، مصر، عربستان سعودی و پاکستان قرار دارند. 

ایستادن بر سکوی نخست بیوتکنولوژی
وی درباره جایگاه ایران در رشته بیوتکنولوژی در بین کشور‌های منطقه نیز اظهار کرد: رتبه ایران با تولید 470 مدرک در بین کشورهای اسلامی در این زمینه در جایگاه نخست و در دنیا 23 است. پنج رتبه نخست تولید علم جهان در رشته بیوتکنولوژی به ترتیب به آمریکا، چین، ژاپن، آلمان و کره جنوبی تعلق دارد. 

در بین کشورهای اسلامی و منطقه نیز بعد از جمهوری اسلامی ایران که مقام نخست را در رشته بیوتکنولوژی دارد، کشورهای ترکیه، مالزی، سنگاپور و مصر قرار دارند. 

افزایش سهم ایران از تولید علم جهان در دو دهه اخیر
رییس مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری، درباره میزان تولید علم ایران و جهان در پایگاه استنادی ISI گفت: سهم تولید علم ایران در سال 1998، تنها یک‌هزار و 226 مدرک و سهم تولیدات علمی جهان یک میلیون و 315 هزار و 50 مدرک بوده است. در این سال، ایران 0.093 درصد از کل تولید علم را در اختیار داشت. 

وی افزود: در این سال‌ها، با توجه به سیاست‌گذاری‌های موثر و تلاش اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگران ایرانی، میزان تولیدات علمی ایران افزایش یافته است، به‌‌طوری که در سال 2000 میلادی به یک‌‌هزار و 746 مدرک و بعد از گذشت پنج سال یعنی در سال 2005 میلادی، تولید مقالات علمی ایران به 6 هزار و 907 مدرک رسید. در ادامه این روند پیشرفت، در سال 2010 میلادی میزان تولیدات علمی ایران 22 هزار و 113 مدرک بود که این افزایش قابل توجه در طول پنج سال را می‌توان به رشد تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌های کشور و حضور پژوهشگران ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی نسبت داد.
 
مهراد در ادامه اظهار کرد: در سال 2011 و 2012 میلادی، ایران به ترتیب 28 هزار و 68 و 29 هزار و 837 مدرک را در ISI ثبت و نمایه‌سازی کرده است. تولید علم جهان در دو سال مزبور به ترتیب دو میلیون و 295 هزار و 60 و 21 میلیون و 222 هزار و یک مدرک بود. 

رییس مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری، در پایان گفت: ایران در سال 2013 میلادی، 25 هزار و 960 مدرک (1.428 درصد از کل تولید علم جهان) را تولید کرده است. به‌طوری که مشاهده می‌کنیم آمار تولید علم ایران و آمار تولید علم سایر کشورهای جهان در سال 2013 نسبت به سال قبل کاهش نشان می‌دهد. علت این کاهش، تاخیر انتشار مجلات و در نتیجه تاخیر در ثبت و نمایه‌سازی است./