دورنمای آموزش مجازی فراتر از آی‌تی در «پیوست»/واقعیت افزوده چیست؟
ماهنامه «پیوست» در جدیدترین شماره خود در کنار ده‌ها مطلب متنوع، مطالبی درباره هوشند‌سازی مدارس، آموزش مجازی و فناوری اطلاعات و کتاب «واقعیت افزوده» را در قالب گفت‌گو، یادداشت و پرونده منتشر کرده است.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) سیزدهمین شماره ماهنامه اطلاع‌رسانی، پژوهشی و تحلیلی و فرهنگی «پیوست» با بررسی موضوعاتی متنوع در حوزه‌های مختلف فناوری منتشر شده است. «آموزش مجازی، جذابیت فراموش شده»، «هوشمندسازی مدارس هدف ما نیست»، موضوع گفت‌‌وگو با خسرو نظری، رییس مرکز برنامه‌ریزی منابع انسانی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش است. «دورنمای آموزش مجازی کجاست؟»، «واقعیت افزوده را ورق بزنید» و «کاربری آی تی آموزش نیست» نیز از دیگر مطالب حوزه فناری اطلاعات این شماره از «پیوست» است.
«واقعیت افزوده» پلی میان بازی و کتاب کودکان
«واقعیت افزوده» موضوعی است که در این شماره از «پیوست» مورد بررسی قرار گرفته است. «واقعیت افزوده» مفهومی بسیار ساده دارد. در واقع این اثر، یک کتاب فیزیکی شامل عناصری است که چشم انسان را فریب می‌دهد و تنها با استفاده از برنامه‌های گجت‌ها و دیگر ابزار‌ها قابل مشاهده است. در زیر به دو نمونه «واقعیت افزوده» که در این ماهنامه تخصصی از آن‌ها نام برده شده، اشاره می‌شود.
کتاب عجایب پلی‌استیشن سونی، الهام‌بخش جی. کی رولینگ
کتاب «عجایب game پلی استیشن 3»شرکت سونی یک جلد ضخیم، دوربین عصای کنترل mov و یکسری سی‌دی داشت که با نشستن جلو تلویزیون به همراه این کتاب، بازیکن می‌توانست خودش را در همان محیط روی صحنه ببیند. با حرکت دادن عصا، تصاویر و صدا‌های تعاملی از کتاب بیرون می‌آمدند و وارد اتاق نشیمن می‌شدند. حتی جی.کی رولینگ هم گرفتار این تغییر شد و کتاب «هری پاتر، کتاب طلسم» را برای کتاب عجایب سونی نوشت.
جهان ژوراسیک از دریچه کتاب
کتاب «IDINASOR» به کودکان اجازه می‌دهد با استفاده از یک تبلت، جهان ژوراسیک را در اتاق خود زنده کنند. کودک با در اختیار داشتن این تکنولوژی می‌تواند تیراناسور‌ها را در اتاق خود رهبری و کنترل کند و همه این امکانات از طریق صفحه نمایش و دوربین و تبلت قابل مشاهده است. این کتاب از محدوده بازی فراتر رفته و برای علاقه‌مند کردن نسل دیجیتال به کتاب‌های چاپی هم کار فوق‌العاده‌ای انجام داده است.
آموزش مجازی، جذابیت فراموش شده
گزارش «آموزش مجازی، جذابیت فراموش شده» دیگر مطلبی است که در سیزدهمین شماره «پیوست» درج شده است. این گزارش به بررسی وضعیت یادگیری الکترونیکی در نظام آموزش عالی کشور می‌پردازد. این گزارش، در ابتدا به ارایه آمار اشتغال کمتر از یک‌درصدی جمعیت چهار میلیونی دانشجویان ایرانی یعنی کمتر از 30 هزار نفر در دوره‌های آموزش الکترونیکی اشاره می‌کند.
تحلیل نویسنده از حضور اندک دانشجویان در دوره‌های آموزش الکترونیکی، در چند مساله مطرح شده است؛ ابتدا عدم جذابیت ادامه تحصیل در دانشگاه‌های مجازی، محدودیت رشته‌‌های تحصیلی در این دانشگاهها، نبود زیرساخت ارتباطی مناسب و پهنای باند ضعیف برای ارایه آموزش باکیفیت و تفاوت نداشتن صرف هزینه بین دانشگاه مجازی با سایر دانشگاهها.
دانشگاه شیراز در ارایه آموزش‌های مجازی پیش‌قدم شد. بعد از سال 82 بود که سایر دانشگاهها کشور که اغلب از دانشگاهها معتبر نیز هستند، این نوع آموزش را در دستور کار خود قرار دادند. میزان درخواست‌‌ها از وزارت علوم برای صدور مجوز آموزش الکترونیکی، این وزارتخانه را در سال 86 به تشکیل کمیته یادگیری الکترونیکی مجبور کرد.
وظیفه اصلی این کمیته تدوین سندی برای آموزش عالی کشور تعیین شد. سندی که با توجه به ابعاد مختلف و روبه‌رو شد عمر چندانی نداشت و منجر به تدوین نظام‌نامه یادگیری الکترونیکی از سوی شورای گسترش آموزش عالی، در دی‌ماه، 1390 شد.
از برنامه‌های وزارت علوم برای گسترش آموزش الکترونیکی، می‌توان به اجرای طرح آزمایشی ارایه برخی رشته‌ها به صورت مجازی اشاره کرد. انعطاف‌پذیری و حذف تردد‌های بی‌مورد و پرهزینه و گران، نبود هزینه تولید دوره‌‌ها، امکان تنظیم آهنگ یادگیری از سوی فراگیران و افزایش سرعت فراگیری از ویژگی‌های بارز آموزش الکترونیکی است.
دورنمای آموزش مجازی
«دورنمای آموزش مجازی کجاست؟» مقاله‌ای درباره الزامات و چالش‌های یادگیری الکترونیکی در آموزش، به قلم استادیار رشته برنامه‌ریزی آموزش دانشگاه پیام نور، دیگر مطلب این شماره «پیوست» است.
نازیلا خطیب زنجانی، در این مطلب بعد از اشاره به رشد و تاثیر روزافزون فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی امروز، به مزیت‌های یادگیری الکترونیکی اشاره کرده است.
محدود نبودن به فضای فیریکی خاص، افزایش کیفیت یادگیری و آموخته‌های مخاطبان، سهولت دسترسی به حجم بالایی از اطلاعات و دانش موجود در جهان، دسترسی سریع به اطلاعات، کاهش هزینه‌‌های آموزشی، بالا بردن کیفیت، دقت و صحت مطالب درسی و علمی، امکان بهنگام‌سازی سریع محتوای آموزشی، سادگی مدیریت برنامه‌های آموزشی، امکان افزایش کمیت فراگیری بدون نگرانی از افت کیفیت، از مزیت‌هایی است که نگارنده این مطلب بر آن‌ها تاکید داشته است.
الزامات، دومین مقوله‌ای است که خطیب زنجانی در این مطلب به آن پرداخته است و در میان تیتر‌های «زیر مجموعه‌های محتوایی»، «زیرمجموعه‌های یادگیری» و «زیرمجموعه‌های تنظیم‌کننده و تدارکاتی» به شرح آن پرداخته است.
این پرونده چالش‌های آموزش مجازی را، تعیین محدودیت‌ها و موانعی است که یک نظام آموزشی یا در ابتدا یا در حین اجرای یادگیری الکترونیکی با آن‌ها مواجه است. به اعتقاد این استاد دانشگاه زیرساخت فناوری، زیرساخت انسانی، زیرساخت پداگوژیکی، زیرساخت فرهنگی، اجتماعی و ارزشی، زیرساخت اقتصادی، زیرساخت مدیریت و رهبری و زیرساخت اداری و نظام پشتیبانی از مهم‌ترین چالش‌های این حوزه است.
آی‌تی را فراتر ببینید
«کاربری آی‌تی آموزش نیست» عنوان مطلبی از فریبا مهدیون، رییس کمیسیون آموزش سازمان نظام صنفی رایانه‌ای ایران است. آموزش الکترونیکی، به اعتقاد نگارنده، انجام فرآیند آموزشی روی بستر ارتباطات الکترونیکی است.
خط قرمز بر یک باور رایج
مهدیون، تغییر دیدگاه نسب به باور اتکای صرف به میزان استفاده از فناوری و نرم‌افزار‌های پیشرفته را خواستار شده است. دلیل این امر را نیز، این‌طور طرح می‌کند که برای پیاده‌سازی اثربخش یک سیستم آموزش الکترنیکی در وهله نخست، نیازمند تیمی خبره متشکل از تدریس‌کنندگان محتوا، برنامه‌ریزان آموزشی و متخصصان فناوری اطلاعات هستیم.
در نهایت رییس کمیسیون آموزش سازمان نظام صنفی رایانه‌ای ایران، به موضوع شروط توفیق در اجرای آموزش الکترونیکی، در سازمان‌ها و مراکز آموزشی مستلزم بررسی و تحلیل الزامات و چالش‌های موجود است. شناخت و تجزیه و تحلیل زیر‌ساخت‌ها و موانع موجود موجب می‌شود یک سازمان آموزشی با در نظر گرفتن تمامی جوانب و غلبه بر چالش‌های موجود، یادگیری الکترونیکی را به‌عنوان شیوه غالب یا مکمل آموزشی خود انتخاب کند و در نهایت در این راه، به موفقیت برسد.
تامین کتاب وظیفه ما نیست/تهیه محتوای الکترونیکی برای کتاب‌های درسی
در این شماره از «پیوست» در گفت‌وگویی با خسرو نظری، رئیس مرکز برنامه‌ریزی منابع انسانی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش، هوشمندسازی مدارس بررسی شده است.
نظری، معتقد است که مدرسه هوشمند، مدرسه‌ای مجهز به اقلام الکترونیکی و معلمان آموزش دیده است. در این مدرسه محتوای الکترونیکی به وسیله دانش‌آموزان تولید می‌شود.
کتاب نیز موضوع دیگری است که نظری به آن اشاره می‌کند. وی معتقد است که برای کتاب‌های درسی باید محتوای الکترونیکی طراحی و راهنمای کار معلمان شود. این مساله موضوعی است که باید در سازمان پژوهش شکل بگیرد و این در حیطه اختیارات مرکز برنامه‌ریزی منابع انسانی و فناوری اطلاعات نیست. کارشناسان سازمان پژوهش در حال حاضر روی این قضیه کار می‌کنند.
سیزدهمین شماره ماهنامه اطلاع‌رسانی، پژوهشی، تحلیلی و فرهنگی «پیوست» در 136 صفحه، به بهای 10 هزار تومان برای علاقه‌مندان به حوزه فناوری‌های نوین به بازار نشر عرضه شده است.