بررسی مبانی حفاظت از گیاهان و مبانی نظری برنامهریزی استراتژیک از دریچه کتاب
انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، به تازگی دو اثر تالیفی با موضوعات بررسی مبانی حفاظت از گیاهان و مبانی نظری برنامهریزی استراتژیک را منتشر کرده است.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «مبانی حفاظت از گیاهان؛ چالش‌ها و روش‌ها» عنوان اثری از دکتر احمدرضا محرابیان است که در هشت فصل از سوی انتشارات دانشگاه شهید بهشتی منتشر شده است.
چهار فصل نخست کتاب با عنوان‌های «مقدمه‌ای بر تنوع زیستی و حفاظت»، «شناسایی انقراض و خطرات تهدیدکننده»، «تعیین اولویت‌های حفاظتی» و «مدیریت تنوع زیستی گیاهی-شناسایی و ارزیابی» به موضوعاتی مانند چرا حفاظت از تنوع زیستی ضرورت دارد؟، انقراض عظیم گیاهی، رویشگاه‌های کوهستانی مرتفع و تاکسونومی تاکسونومیکی پرداخته است.
کتاب حاضر مقدمه‌ای برای معرفی زیست‌شناسی حفاظت، با تاکید بر حفظ گیاهان در عالم تنوع زیستی است. مبانی زیست‌شناسی حفاظت در راستای برطرف کردن کاستی‌های تدابیر حفاظتی گذشته و تکامل آن پا به عرصه وجود گذاشته است.
فصل‌های پنجم تا هشتم کتاب شامل «مدیریت تنوع زیستی ــ روش‌ها و تکنیک‌های حفاظت گیاهان در زیستگاه طبیعی»، «مدیریت تنوع زیستی ـ روش‌های حفاظت گیاهان در خارج از زیستگاه طبیعی»، «مدیریت تنوع زیستی ــ معرفی مجدد و احیای گونه‌های در معرض خطر» و «مهمترین سازمان‌ها، تشکل‌های بین‌المللی و مجلات تخصصی حفاظت از تنوع زیستی گیاهی» است. سیستماتیک مولکولی و فیولوژنی، مطالعات بوم‌شناختی و ارزیابی تنوع زیستی، حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی، بانک‌های ژنی، مدیریت ژنتیکی و احیای یک دانه گونه معرفی شده در هاوایی و برنامه محیط زیست ملل متحد، از مهمترین مباحث مطرح شده در این چهارفصل کتابند.
براساس محتوای این کتاب، تغییرات کاربری اراضی مانند گسترش زمین‌های کشاورزی به مراتع طبیعی، پاک‌تراشی جنگل‌ها، گسترش فعالیت‌های صنعتی، جاده‌سازی، بهره‌برداری از معادن، برداشت شن و ماسه، بهره‌برداری بیش از حد گونه‌های گیاهی، تخلیه نخاله‌‌ها، سبب تغییر ساختار فیزیکی و شیمیایی خاک و تغییرات نامناسب در زیستگاه‌ها شده است.
مولف این اثر دانشگاهی معتقد است که فرسایش آبی و بادی به شدت افزایش یافته و زیستگاه‌های متنوع و غنی گیاهی به جز در نقاطی محدود، در بسیاری از نقاط ناپدید شده است.
نخستین چاپ کتاب «مبانی حفاظت از گیاهان؛ چالش‌ها و روش‌ها» با شمارگان یک‌هزار نسخه در 340 صفحه، به بهای 12 هزار تومان به همت انتشارات دانشگاه شهید بهشتی به بازار نشر عرضه شده است.
برنامهریزی استراتژیک توسعه منطقه‌ای در یک اثر دانشگاهی
دومین اثر تازه منتشر شده دانشگاه شهید بهشتی «مبانی نظری و تجارب به‌کارگیری ماتریس تحلیلی سوات (swot) در برنامهریزی استراتژیک توسعه منطقه‌ای»به‌طور مشترک به قلم محمدحسین شریف‌زادگان، دانشیار دانشگاه شهید بهشتی و بهزاد ملک‌پور اصل، در سه بخش اصلی و 15 فصل تالیف شده است.
«مباحث نظری در برنامهریزی استراتژیک توسعه منطقه‌ای و کاربرد ماتریس تحلیلی سوات»، «تجارب کشورهای اسکانیناوی در به‌کارگیری ماتریس تحلیلی در برنامهریزی استراتژیک» و «تجربه ایران در برنامهریزی استراتژیک حوزه نفوذ آزاد راه تهران-شمال» عنوان‌های سه بخش اصلی کتاب را شامل می‌شوند.
نویسندگان این اثر در یک بررسی مختصر درباره تاریخچه برنامهریزی استراتژیک آورده‌اند: «روند تغییرات نظری در برنامهریزی برای تغییر و توسعه در جامعه، به‌ویژه در کشورهای بیشتر توسعه یافته، موجب شده است که تنوع و سرعت این تغییرات در پاسخگویی به نیازهای اجتماعی نظریه‌های گوناگونی را به‌وجود آورد؛ برنامهریزی استراتژیک که در اصل سابقه دیرینی در حوزه نظامی داشته است.»
بخش نخست کتاب شامل پنج فصل است. نویسنده در این بخش کوشیده به سیر تحول رهیافت جامع برنامهریزی به رهیافت برنامهریزی استراتژیک و فرآیند تجزیه و تحلیل استراتژیک پیش از برنامهریزی و توسعه استراتژیک فرآیند برنامهریزی استراتژیک توسعه منطقه‌ای براساس پیشنهاد برایسون، فرایند برنامهریزی استراتژیک توسعه منطقه‌ای براساس پیشنهاد اتحادیه «متروپولیس» و روش‌های تدوین استراتژی بپردازد.
مولفان در دومین بخش کتاب در قالب پنج فصل موضوعات برنامهریزی اجرایی برگزیده برای تحلیل، سوات به مثابه سیستم‌های پشتیبان اطلاعات (DSS) سوات به منزله یک واسط بین عوامل درونی و بیرونی و ارزیابی پتانسیل یادگیری تحلیل سوات در اسناد برنامهریزی منطقه‌ای کشورهای اسکاندیناوی پرداخته‌اند.
براساس متن کتاب، در ایران حداقل بیست سال است که بحث برنامهریزی استراتژیک شهری و منطقه‌ای، با وجود طرح نشدن مفاهیم پایه و شناخت‌شناسی تفکر استراتژیک، بدون درنظر گرفتن این پیش‌نیازها، مطرح می‌شود و در عمل به دلیل برداشت‌های متفاوتی که از نظریه و فرایندهای آن وجود دارد این نوع برنامهریزی دچار فراز و فرودهای بسیاری شده است.
در سومین بخش کتاب مولفان سعی دارند، به مرور طرح‌های فرادست و مرتبط با آزادراه تهران-شمال بپردازند. تعیین محدوده مطالعاتی طرح برنامهریزی استراتژیک حوزه نفوذ آزادراه تهران-شمال، تجزیه و تحلیل و ارایه راهکار‌های برنامهریزی استراتژیک حوزه نفوذ این آزادراه، در این بخش بررسی شده است. استنتاجات برنامهریزی استراتژیک و تحلیل و نقد تهیه برنامه استراتژیک حوزه نفوذ آزادراه تهران-شمال از دیگر مباحث این فصل است.
استفاده از برنامهریزی استراتژیک، فرآیندها و ابزارهای آن نظیر ماتریس «سوات» برای برنامهریزی منطقه‌ای در سطح دانشگاه‌ها، مهندسان مشاور و کارسپاران دولتی و بخش عمومی مشکلاتی دارد که نویسندگان این کتاب را برآن داشت که براساس مشکلات اساسی که کاربرد برنامهریزی استراتژیک و استفاده از ماتریس تحلیلی سوات ایجاد کرده است، مطالبی را بیشتر به منظور کمک به کاربرد صحیح آن در این کتاب فراهم آورند.
از این‌رو، هدف از تدوین این کتاب به‌طور کلی کمک به استفاده مناسب از برنامهریزی استراتژیک و ماتریس تحلیلی سوات به‌عنوان ابزاری برای تولید استراتژی در برنامهریزی منطقه‌ای است.
نخستین چاپ کتاب «مبانی نظری و تجارب به‌کارگیری ماتریس تحلیلی سوات (swot) در برنامهریزی استراتژیک توسعه منطقه‌ای» با شمارگان یک‌هزار نسخه در 316 صفحه، به بهای 13 هزار تومان از سوی انتشارات دانشگاه شهید بهشتی منتشر شده است.