مجید جهانی: به جزوه‌هایی که مثل قارچ سبز می‌شوند نمی‌توان گفت کتاب/ لزوم راه‌اندازی برنامه نقد کتاب مثل برنامه«90»
مدیر واحد نشر انتشارات دانشگاه تهران با تاکید بر این‌که تالیف و ترجمه کتاب ضوابط خاص خود را دارد، معتقد است که نمی‌توان نام یک سری معلومات را که یکجا جمع‌‌آوری شده، کتاب گذاشت، در این‌صورت باید در تعریف کتاب بازنگری شود.
مجید جهانی، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره کمیت و کیفیت کتاب‌های کمک آموزشی و تحصیلات تکمیلی اظهار کرد: این نوع آثار بیشتر جزوه و بسته کمک آموزشی هستند و نمی‌توان روی همه آن‌ها نام کتاب گذاشت، چراکه تالیف و ترجمه کتاب، استانداردها و ضوابط خاص خود را دارد.
پلکانی برای عبور از سد کنکور
این مدرس دانشگاه ادامه داد: تالیف کتاب حاصل حداقل 10 سال تدریس، تحقیق و نوشتن مقالات متعدد علمی از سوی یک محقق یا مدرس دانشگاه است. کتاب‌هایی که هرساله این‌گونه مانند قارچ رشد می‌کنند، بیشتر نقش کاتالیزور و پلکانی برای عبور از سد کنکور را دارند، وگرنه دانشجویان با مطالعه این کتاب‌ها، چیزی به علمشان افزوده نمی‌شود و یادگیری‌شان نیز سطحی است. متولیان امر به ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید استانداردهای
تازه‌ای را برای دادن مجوز به این کتاب‌ها تدوین کنند.
وی در مقایسه‌ای از آمار تعداد کتاب‌های منتشر شده از سوی برخی ناشران کمک آموزشی با ناشران مطرح و باسابقه کشور گفت: ناشران باسابقه کشور، برای ترجمه و تالیف آثار و ارزیابی علمی، کیفی و دقیق آن‌ها، ضوابط و شوراهای تخصصی دارند و انتشار یک کتاب چرخه علمی مشخصی دارد، ولی کاری که بسیاری از ناشران کتاب‌های کمک آموزشی انجام می‌دهند، کتاب‌سازی است.
جهانی در ادامه اظهار کرد: به‌عنوان مثال انتشارات دانشگاه تهران با 66 سال سابقه فعالیت مستمر علمی، تاکنون چهار هزار عنوان کتاب منتشر کرده است. چطور می‌شود یک ناشر کمک آموزشی در مدت سه سال، بیش از سه هزار عنوان کتاب منتشر کند که بیشتر آن‌ها نیز چاپ نخست هستند!
عدم رعایت حقوق مالکیت معنوی
مدیر نشر انتشارات دانشگاه تهران افزود: یکی از معضلاتی که در کشور باعث این‌گونه کتاب‌سازی‌ها می‌شود، رعایت نکردن حقوق مالکیت معنوی است. ما در داخل کشور خودمان این قانون را رعایت نمی‌کنیم و متاسفانه این مساله در سطح بین‌المللی نیز گسترش پیدا کرده است. بسیاری از این تعداد کتاب‌ها، کپی و گردآوری از آثار مشابه و متعلق به دیگران هستند که به نام چاپ نخست منتشر می‌شوند.
وی در تشریح این مساله عنوان کرد: در کشور کتاب‌های بسیار خوب که حاصل سال‌ها
تلاش یک محقق است، در 500 یا نهایتا یک‌هزار نسخه منتشر می‌شود، ولی حل‌المسائل و کپی‌های متعدد آن بارها باشمارگان پنج هزار نسخه از سوی ناشران مختلف به چاپ می‌رسد.
همکاری وزارتخانه‌های ارشاد و علوم برای بازنگری سیاست‌های کتاب دانشگاهی
مدرس دانشگاه پارس ادامه داد: به‌نظر می‌رسد وزارت ارشاد و وزارت علوم، برای اصلاح و بازنگری سیاست‌های مربوط به کتاب‌های علمی، دانشگاهی و کمک آموزشی باید با یکدیگر همکاری نزدیک‌تری داشته باشند. این دو نهاد لازم است به ناشران باسابقه و فعال دانشگاهی اجازه دهند که دغدغه‌های علمی خود را مطرح کنند و از تجربیات این ناشران برای بهبود وضعیت موجود بهره گیرند.
جهانی با اشاره به تبلیغات گسترده موسسات و ناشرانی که متولی چاپ کتاب‌های کمک آموزشی و تحصیلات تکمیلی در کشور هستند، گفت: در درجه نخست وزارت ارشاد و در مرحله بعد رسانه‌ها باید در زمینه درستی و حتی شیوه تبلیغات نظارت جدی‌تری داشته باشند. تبلیغات گسترده ناشران کمک آموزشی در فضای نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و خیابان انقلاب به وضوح نمایان است. بسیاری از این تبلیغات غیرواقعی است.
کمیت و مسایل تجاری جای کیفیت را گرفته است
مدیر نشر انتشارات دانشگاه تهران افزود: از درون این آثار علم بیرون نمی‌آید و بیشتر آن‌ها نقش
کمکی و کاتالیزوری را برای ارتقاء مقطع تحصیلی دارند. متاسفانه امروزه به‌طور گسترده شاهدیم که در کتاب‌ها، کیفیت و علمی بودن جای خود را به کمیت و مسایل تجاری داده‌اند.
وی در ادامه اظهار کرد: امروزه وضع به‌گونه‌ای شده که موسسات و ناشران باسابقه‌ای که کتاب‌های علمی و دانشگاهی منتشر می‌کنند، کتاب‌های خود را حتی با شمارگان 100 یا 200 نسخه به چاپ می‌رسانند که این تعداد کتاب نه به لحاظ اقتصادی برای ناشر به صرفه است و نه با توجه به افزایش دانشجو، کافی است.
حمایت مسوولان از ناشران واقعی حوزه علم
این مدرس دانشگاه با تاکید بر حمایت بیشتر دولت و مسوولان از ناشرانی که به معنای واقعی کار علمی انجام می‌دهند، گفت: باید برای چرخه رقابت نابرابری که در بازار فعلی نشر وجود دارد، فکر جدی کرد، چون این مساله به همه اهالی نشر و حتی جامعه مرتبط ضربه می‌زند. حتی ممکن است دیگر ناشران هم برای این‌که از قافله عقب نمانند و چرخشان بچرخد، به سمت چاپ این‌گونه کتاب‌های گرایش پیدا کنند.
جهانی در پایان پیشنهاد داد: برای نقد کتاب‌ها، وضعیت بازار و فعالان نشر، پیشنهاد می‌کنم که برنامه «90» کتابی راه‌اندازی و یک کارشناس مجری توانمند و آشنا به حوزه کتاب و نشر نیز برای آن درنظر گرفته شود، تا مشکلات این حوزه به‌طور جامع و عمقی ریشه‌یابی و برای آن‌ها چاره‌اندیشی شود.