«تعامل‌پذیری با واژگان‌های دیگر» در قاب کتاب نشست
نخستین چاپ کتاب «تعامل‌پذیری با واژگان‌های دیگر» که از سوی موسسه استاندارد بریتانیا تدوین شده، به تازگی از سوی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «تعامل‌پذیری با واژگان‌های دیگر» که بخش دوم از کتاب «استاندارد بین‌المللی BS ISO 25964-2؛ اطلاعات و مستندسازی اصطلاح‌نامه‌ها و تعامل‌پذیری آن‌ها با واژگان‌های دیگر» است، از سوی موسسه استاندارد بریتانیا تالیف و به قلم زهرا دهسرائی و نسیم قیاسی به فارسی ترجمه شده است.
این کتاب در 24 سرفصل تدوین شده که از آن‌جمله می‌توان به الگوهای ساختاری برای نگاشت بین واژگان‌ها، روش‌هایی برای تشخیص نگاشت‌های ممکن، مدیریت داده‌ها، نمایش واژگان‌های نگاشت‌شده، واژگان طبقه‌بندی‌شده، هستی‌شناسی‌ها، اصطلاح‌شناسی‌ها و فهرست‌های مستند اسامی اشاره کرد.
براساس محتوای این اثر، این بخش از استاندارد ISO 25964 به اصطلاح‌نامه‌ها و دیگر انواع واژگان می‌پردازد که به‌طور معمول به منظور بازیابی اطلاعات به‌کار می‌روند. در این بخش، آن دسته از عناصر و ویژگی‌های این واژگان‌ها که بر تعامل‌پذیری آن‌ها اثر دارند، توصیف و مقایسه شده‌اند.
در بخشی از مقدمه کتاب حاضر آمده است: «امروزه توانایی شناسایی و مکان‌یابی اطلاعات مناسب در میان مجموعه‌های گسترده اطلاعات و دیگر منابع، چالشی بزرگ و مبرم است که نیاز به تعامل‌پذیری معنایی را پدید می‌آورد.»
در سرفصلی از کتاب با عنوان «اهداف تعامل‌پذیری و نگاشت» به این موارد اشاره شده که در بازیابی اطلاعات، هدف اصلی تعامل‌پذیری میان واژگان‌ها این است که بتوان عبارتی را که با استفاده از یک واژگان تدوین شده است، به عبارتی متناظر در یک یا چند واژگان دیگر تبدیل یا با آن تکمیل کرد.
همچنین در تشریح سرفصلی دیگر با عنوان «روش‌هایی برای تشخیص نگاشت‌های ممکن» آمده است: «تشخیص نگاشت‌ها، فرایندی هوشمندانه است. انجام آن نیازمند یک یا دو متخصص آشنا با زمینه یا زمینه‌های موضوعی مربوط است که بر زبان یا زبان‌هایی که قرار است نگاشت شوند، مسلط باشند و درک درستی از ساختار و قراردادهای واژگانی داشته باشند.»
«واژگان طبقه‌بندی شده» یکی دیگر از موضوعات محوری کتاب است که ویژگی‌های کلیدی و پیشینه این موضوع را معرفی می‌کند.
براساس محتوای این اثر، واژگان طبقه‌بندی شده به‌طور معمول به شکل واژگانی سلسله مراتبی ارایه می‌شود که برای رده‌بندی یا فهرست‌نویسی، سازمان‌دهی، مرورگری، پیگیری، جست‌و‌جو و یا پالایش هرگونه محتوا در محیط‌های شبکه‌ای به‌کار می‌رود. یکی از موارد کاربرد معمول آن، پشتیبانی از پیگیری به‌ویژه با سازمان‌دهی سلسله مراتبی و مرورگری در مجموعه گسترده‌ای از منابع الکترونیکی مانند پایگاه‌های اینترنتی، شبکه‌های داخلی، درگاه‌ها و ویکی‌ها است.
از مهم‌ترین ویژگی‌های این اثر که در مارس 2013 به چاپ رسیده، می‌توان به ارایه واژه‌نامه‌های انگلیسی به فارسی و فارسی به انگلیسی در بخش انتهایی آن اشاره کرد.
در انتخاب معادل‌های فارسی این کتاب، سعی بر ایجاد ارتباط نزدیک با کاربر بوده و در برخی موارد مترجمان ناگزیر به پیشنهاد معادل فارسی جدید شده‌اند. مانند « crosswalk» که معادل فارسی «نمای متقابل» به پیشنهاد ویراستار برای آن انتخاب شد.
چاپ نخست کتاب «تعامل‌پذیری با واژگان‌های دیگر» با شمارگان یک‌هزار و 250 نسخه در 204 صفحه، به بهای هفت هزار تومان از سوی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران منتشر شده است.