مدیر انتشارات تیمورزاده: در تالیف آثار پزشکی غفلت کرده‌ایم/ هنوز فعالیت علمی جمعی را یاد نگرفته‌ایم
گفتوگو با ناشر آثار پزشکی به بهانه روز پزشک
امروز شنبه (یکم شهریورماه) در تقویم، روز پزشک نامگذاری شده است. فرهاد تیمورزاده، پزشک و از ناشران فعال این حوزه در کشور با اشاره به این‌که هنوز فعالیت علمی جمعی را یاد نگرفته‌ایم، گفت: در تالیف آثار پزشکی غفلت کرده‌ایم.
فرهاد تیمورزاده، مدیر انتشارات تیمورزاده، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره کیفیت و فراز و فرود انتشار منابع پزشکی در کشور، با بیان این مطلب که از اوایل دهه 70 در تامین منابع حوزه پزشکی کمبودی نداریم، اظهار کرد: در همه رشته‌های دندانپزشکی، علوم آزمایشگاهی و مامایی و حتی تخصصی و فوق تخصصی دانشجویان کمبودی از نظر منابع مکتوب ندارند.
انتشار منابع روز دنیا در کمترین فاصله
وی افزود: منابع اصلی حوزه پزشکی در فاصله کوتاهی بعد از انتشار در دنیا، در کشور منتشر و در اختیار دانشجویان قرار می‌گیرند.
تیمورزاده در ادامه با اشاره به مشکلات تولید منابع مکتوب رشته پزشکی در سال‌های بعد از انقلاب گفت: در سال‌های ابتدایی پس از انقلاب اسلامی، تا سال 72 در تامین منابع مکتوب با مشکل مواجه بودیم. اصلی‌ترین دلیل در برطرف شدن مشکل تامین کتاب در حوزه پزشکی، فعالیت ناشران خصوصی در این حوزه است.
مدیر انتشارات تیمورزاده ادامه داد: پیش از ورود ناشران خصوصی، وزارت بهداشت با تخصیص ارز کتاب وارد می‌کرد اما در سال‌های 71 و 72 ارز واردات کتاب به دلیل کمبود بودجه متوقف شد.
نقش موثر ناشران خصوصی در چرخه نشر
ناشر شایسته تقدیر در بيستمين دوره انتخاب كتابهای برتر دانشگاهی افزود:
ناشران خصوصی در این برهه زمانی، از راه‌هایی مانند ارتباط با دانشجویان ایرانی خارج از کشور به واردات کتاب اقدام کردند، تلاشی که با ریسک بالایی همراه بود. ناشر کتاب را با شمارگان 500 نسخه بدون امکاناتی مانند چاپ دیجیتال یا حتی اسکن منتشر می‌کرد.
تیمورزاده با اشاره به فرایند انتشار کتاب در سال‌های اوایل دهه 70 ادامه داد: ناشر با دوربین لیتوگرافی از تصاویر عکس می‌گرفت و آن‌ها را با متن مونتاژ می‌کرد؛ فرایندی که برای انتشار کتاب با شمارگان سه تا چهار هزار نسخه‌ای صورت می‌گرفت.
وی در ادامه درباره لزوم توجه به نشر افست منابع پزشکی اظهار کرد: با توجه به تمایل دانشجویان رشته پزشکی به مطالعه منابع به زبان اصلی، همچنین روند طولانی ترجمه کتاب حتی تا یک سال که موجب به تعویق افتادن انتقال دانش جهانی می‌شد، منابع به‌صورت افست در اختیار مخاطب قرار می‌گرفت.
نگارش، انعکاس یافته‌های نویسنده در قاب کتاب است
این ناشر بی‌توجهی به تالیف در حوزه پزشکی را مساله اصلی نشر حوزه پزشکی دانست و گفت: در تالیف آثار پزشکی غفلت کرده‌ایم اما با اعتقاد برخی که ادعا دارند تالیف واقعی در کشور نداریم، مخالفم. تالیف یا همان گرد‌آوری و معرفی منابع استفاده شده، تلاش ناپسندی نیست. مولف در تالیف منابع اصلی نیز از آثار دیگر مولفان بهره می‌برد.
تیمورزاده در ادامه با اشاره به تفاوت‌های معنایی تالیف و نگارش تاکید کرد: باید توجه داشت که تالیف با نگارش متفاوت است. نگارش به معنای انعکاس یافته‌های نویسنده در قالب کتاب بدون استفاده از کتاب‌های
دیگر است و به عبارتی دیگر همه محتوای کتاب زاده تفکر و تلاش و تحقیق نویسنده است. متاسفانه در نگارش آثار پزشکی، در حد صفر هستیم، اما در تالیف، منابعی را تولید کرده‌ایم.
تنوع فضا در حوزه نشر
وی در بیان دلایل بی‌توجهی به تالیف و نگارش در حوزه پزشکی افزود: اهل قلم به تولید کتاب در این حوزه تمایل دارند و تقاضا نیز وجود دارد، اما فضا در حوزه نشر متنوع شده است.
پركارترين ناشر دانشگاهی كشور در سال 1388 ادامه داد: بسیاری از افراد فعال در حوزه نشر می‌توانند محتوای علمی خود را در قالب نشریات و در فضای مجازی منتشر کنند، بنابراین انتشار محتوا در قالب نشر مکتوب کمتر اتفاق می‌افتد. نشر مکتوب، موضوعات اقتصادی فراوانی را به دنبال دارد اما در نهایت کتاب در قفسه کتابخانه مخاطبان باقی می‌ماند.
در نشر الکترونیک هزینه‌ها نصف می‌شود
تیمورزاده در ادامه با اشاره به گسترش نشر الکترونیک در عرصه نشر گفت: در سال‌های اخیر با ورود ای‌بوک و ایبوک‌ریدرها به بازار، شاهد کاهش نشر مکتوب بوده‌ایم.
مولف کتاب «راهنمای جیبی پزشکان و اورژانس‌های داخلی» در تشریح دلایل اقبال مخاطب به نشر الکترونیک افزود: دانشجو برای خرید منابع اصلی پزشکی باید میلیون‌ها تومان هزینه کند، در حالی‌که هزینه در تهیه کتاب‌ها به‌صورت دیجیتال نصف می‌شود. این در حالی است که دانشجو با خرید یک دستگاه لپ‌تاپ یا تبلت می‌تواند با صرف 20 هزار تومان به منابع اصلی دسترسی پیدا کند.
این ناشر حوزه پزشکی
درباره تاثیر آثار طب کهن در تولید منابع پزشکی نیز اظهار کرد: این تاثیرپذیری در ایران ناچیز بوده، در حالی‌که مولفان خارجی از این منابع بهره‌های فراوان برده‌اند.
خودباوری نداریم
وی در تشریح دلایل بی‌توجهی مولفان ایرانی به منابع طب کهن گفت: در انتشار نخستین کتاب «جامع اورولوژی ایران» به زبان فارسی، 116 متخصص و نمونه مطالعاتی ایرانی دخیل بودند. تصاویر این اثر که نخستین و تنها کتاب ایرانی حوزه پزشکی تخصصی بعد از انقلاب محسوب می‌شود، ایرانی است. اما آیا بعد از این اثر انتشار آثار مشابه ادامه پیدا کرد؟ جواب خیر است.
ناشر برتر در چهاردهمين دوره كتاب سال دانشجويی افزود: هر چند در حوزه علم پزشکی پیشرفت کرده‌ایم اما هنوز فعالیت علمی جمعی را یاد نگرفته‌ایم. بسیاری از پزشکان نسبت به کتاب «جامع اورولوژی ایران» آرا مخالف و موافقی داشتند. مخالفان معتقد بودند که وقتی 98 درصد منابع حوزه پزشکی از ایالات متحده وارد کشور می‌شود، چنین اثری توانایی عرض اندام ندارد؛ این گفته یعنی این‌که خودباوری نداریم.
حوزه فرهنگ گرفتار شعارزدگی است
این ناشر حوزه پزشکی در ادامه گفت: فضای کسب و کار از سوی نهاد‌ها و ارگان‌های مختلف زیر فشار است. یک ناشر حوزه پزشکی در حالی‌که هر روز با انواع این فشارها روبه‌رو است، مجال استفاده و توجه به منابع کهن را ندارد.
تیمورزاده در پایان وضع موجود در حوزه نشر را مطلوب ندانست و اظهار کرد: نیمی از سالی که به نام «اقتصاد، فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» نامگذرای شده می‌گذرد اما من به‌عنوان یک ناشر تغییری در حوزه نشر احساس نکردم. حوزه فرهنگ گرفتار شعارزدگی و تصویب آیین‌نامه‌های مختلف است.