وظیفه کتاب‌های کمک‌آموزشی، پاسخگویی به نظام سنجش است/ لزوم بازنگری اساسی در نظام آموزشی
در میزگرد ایبنا با موضوع «کتاب‌های کمک آموزشی، کمک یا کاسبی» عنوان شد
مدیر نشر کتاب دانشگاهی، در میزگرد تخصصی «کتاب‌های کمک آموزشی، کمک یا کاسبی؟» با اشاره به این‌که کتاب‌های کمک‌آموزشی جانشین کتاب‌های دانشگاهی نیستند، اظهار کرد: «وظیفه این منابع پاسخگویی به نظام سنجش آموزش است.» سید مرتضی خلخالی، مولف منابع کمک درسی نیز وضعیت حاضر را نشان دهنده روند نزولی توجه به کیفیت دانست و خواستار تجدید نظر در نظام آموزشی شد.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نخستین میزگرد تخصصی خبرگزاری کتاب ایران با عنوان «کتاب‌های کمک آموزشی کمک یا کاسبی؟» عصر شنبه (هشتم شهریورماه) با حضور سیدمرتضی خلخالی، پیشکسوت حوزه برنامه‌ریزی درسی و مولف بیش از 50 عنوان کتاب در حوزه‌های کمک آموزشی و پژوهشی، دکتر شهداد شعبانی، مدیر موسسه فرهنگی آموزشی سنجش اول، مهران فتحی، معاون پژوهشی موسسه مدرسان شریف و مهندس مسعود پایدار، مدیر نشر کتاب دانشگاهی و نایب رئیس انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی در سرای اهل قلم برگزار شد.
کتاب‌های کمک‌آموزشی، فرصت یا تهدید؟
مسعود پایدار در این میزگرد درباره تیتر «کتاب‌های کمک‌آموزشی، کمک یا کاسبی؟» گفت: نباید در مقابل عنوان نشست یعنی کمک یا کاسبی موضع گرفت. نشر کمک‌آموزشی می‌تواند مقدمات سودجویی را علاوه بر ارائه نکات آموزشی فراهم کند اما بهتر است میزگرد را با تمرکز بر موضوع «کتاب‌های کمک‌آموزشی، فرصت یا تهدید؟» ادامه دهیم.
شهداد شعبانی، مدیر موسسه سنجش اول در ادامه بحث عنوان کرد: نشر کتاب‌های کمک‌آموزشی به این معناست که نظام آموزشی کشور نتوانسته پاسخگوی بخشی از نیاز آموزشی باشد. منابع موجود در گذر زمان دیگر پاسخگوی نیاز مخاطب نیست. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت ما با مشکل ریشه‌ای مواجه هستیم. بخشی از کاستی‌ها به همت مدرسانی که یک نگاه متفاوت داشتند، تولید شده است. دلیل اهمیت کتاب‌های کمک آموزشی تقاضای مخاطب است.
وی ادامه داد: طی دو دهه گذشته کتاب‌های کمک‌آموزشی کمک بسیار زیادی در ارتقای کیفیت آموزش کشور داشته‌اند. پرفروش بودن منابع ناشران کمک‌آموزشی نیز نشان از وجود مشکلات ریشه‌ای در نظام آموزشی ما دارد.
هدف‌گذاری مجدد در کل نظام آموزشی
این فعال حوزه نشر، با اشاره به این مطلب که نظام تولید کتاب‌های دانشگاهی با سایر بخش‌های نظام آموزشی و صنعت درگیر نیست، اظهار کرد: باید در کل نظام آموزشی با هدف رفع مشکل ساختاری آن، هدف‌گذاری مجدد صورت گیرد. در حال حاضر ارتباطی بین آموخته‌های دانشجو و نیاز صنعت وجود ندارد.
مهران فتحی، معاون آموزشی مدرسان شریف نیز عنوان کرد: پاسخ به این پرسش که چرا کتاب‌های کمک‌آموزشی پرفروش هستند، باید در یک بحث جداگانه بررسی شود. ما تلاش می‌کنیم کتاب را در سطح کیفی مطلوب به بازار ارائه کنیم. نیاز مخاطب موجب افزایش انگیزه ما می‌شود.
60 سال است تغییری در کیفیت آموزشی ایجاد نشده است
سیدمرتضی خلخالی، مولف پیشکسوت منابع کمک‌درسی در ادامه این میزگرد اظهار کرد: 60 سال است در چنین نشست‌هایی حضور دارم اما کیفیت آموزشی کشور تغییری پیدا نمی‌کند. تنها تفاوت این است که دانش‌آموزان 20 سال پیش به دنبال درک محتوای کتاب بودند اما حالا کتابفروشی‌ها از کتاب‌های آمادگی آزمون کنکور پر است. وضعیت حاضر نشان از روند نزولی توجه به کیفیت است.
وی مشکل اساسی نظام آموزشی را در نظام سنجش و پل کنکور دانست و گفت: ما باید با یک بازنگری کلی در نظام آموزشی، به برطرف کردن مشکلات بپردازیم. بنابراین تا زمانی‌که به کل‌گرایی توجه نکنیم، مشکل نظام آموزشی کشور برطرف نخواهد شد.
این مولف پیشکسوت مساله اساسی را اهمیت به پرسش‌های چهار گزینه‌ای دانست که موجب محدود شدن ذهن داوطلب و دانش‌آموز شده است. به عقیده وی پرسش‌های چهار گزینه‌ای سال‌‌هاست که از نظام آموزشی دنیا حذف شده‌اند.
منابع کمک‌آموزشی به معنای واقعی حاصل تلاش یک نویسنده نیست
مهران فتحی در این میزگرد همچنین با اشاره به سختی‌های کار تولید کتاب‌های کمک‌آموزشی عنوان کرد: امروزه بسیاری از مخاطبان تمایل دارند در کنار ارائه پرسش‌های چهار گزینه‌ای، به ارائه مباحث تکمیلی و تشریحی نیز توجه شود. ما در تالیف آثارمان بر این نکته تاکید داریم و در این راه از مولفان متخصص بهره گرفته‌ایم.
مدیر نشر کتاب دانشگاهی نیز در ادامه نشست گفت: نباید تصور شود که در تولید کتاب‌های آموزشی کار‌های بنیادی صورت می‌گیرد. این آثار به معنای واقعی حاصل تلاش یک نویسنده نیست بلکه یک اثری خلاصه شده از مطالب درسی است و نمی‌تواند جایگزین کتاب‌های دانشگاهی باشد.
مسعود پایدار در پایان عنوان کرد: به‌نظر می‌رسد تغییر نظام آموزش عالی باید به گونه‌ای باشد که فعالان در حوزه نشر کتاب‌های آموزشی خودشان را برای فرصت‌های آینده آماده کنند؛ یعنی ساختار خود را آماده نرمش کنند تا در چند سال آینده که ظرفیت‌های خالی در دانشگاه‌ها زیاد خواهد شد و نیازی به کنکور نیست، آماده باشند.