نبود قانون کپی‌رایت، مساله بزرگ ناشران دانشگاهی است/ پزشکان کمتر زیر بار تالیف کتاب می‌روند
مرتضی جعفری‌پور، رئیس هیات مدیره انتشارات «آثار سبحان» نبود قانون کپی‌رایت را در کشور، مساله اصلی و بزرگ پیش‌روی نشر دانشگاهی می‌داند و عنوان می‌کند ناشر با زحمت و صرف هزینه کتابی را منتشر می‌کند ولی وقتی دانشجو با کتاب کپی‌شده ولی نصف قیمت از روی نسخه اصلی مواجه می‌شود با خود می‌گوید «چرا کتاب ارزان نخرم؟»
جعفری‌پور در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره مبانی تولید کتاب دانشگاهی اظهار کرد: بیشتر منابع دانشگاهی به‌ویژه در حوزه پزشکی ترجمه کتاب‌های غربی است. برخی دیگر از منابع دانشگاهی به قلم مدرسانی تولید میشوند که سابقه‌ای بیش از 10 سال در حوزه دانشگاه دارند؛ بهعبارتی دیگر محتوای یک منبع ترجمه‌ای در ذهن مدرس ملکه شده و مدرس براساس همین محتوا و تجارب پژوهشی به تالیف کتاب دست می‌زند.
وی با اشاره به معیار تولید کتاب دانشگاهی افزود: سرفصلهای مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم تحقیقات و فناوری، معیار تالیف کتاب دانشگاهی در کشور ماست. منابع ترجمه یا تالیفی و تصنیفی، باید براساس سرفصلهای اعلامی از سوی این دو نهاد باشد.
سرفصلهای وزارت علوم براساس نیازسنجی از جامعه دانشگاهی است
جعفری‌پور ادامه داد: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز براساس یک نیازسنجی از جامعه دانشگاهی، اقدام به معرفی سرفصلها می‌کند، برخی منابع دانشگاهی نیز از سوی ناشران خصوصی تولید می‌شود. بعضی مدرسان دانشگاه که اثری تالیفی یا گردآوری شده تولید کرده‌اند، برای چاپ به ناشران خصوصی مراجعه می‌کنند و البته این آثار نیز باید مطابق سرفصلهای مصوب تولید شده باشند.
این ناشر حوزه پزشکی درباره رفع نیاز کامل دانشجو براساس سرفصلهای مصوب گفت: سرفصلها از منابع قوی معرفی میشوند که در بسیاری از کشور‌های دنیا مطرح بوده‌اند؛ بهعبارتی دیگر برخی منابع از اعتبار بالایی برخوردارند که در حدود چهار دهه است در دانشگاه‌های کشور معرفی و استفاده میشوند. بهترین منابع در دانشگاه‌های کشور تدریس می‌شود که پدید‌آورندگان آن از محققان مطرحی هستند.
در تولید منابع دانشگاهی مشکلی وجود ندارد
جعفری‌پور با اشاره به مشکلات ناشران دانشگاهی در روند تولید منبع اظهار کرد: در تولید منابع دانشگاهی مشکلی وجود ندارد اما نبود قانون کپی‌رایت در کشور، مساله بزرگ ناشران دانشگاهی است. اگر به دانشگاه تهران مراجعه کنید، غرفه‌هایی را می‌بینید که به افرادی اجاره داده شده بدون اجازه من به‌عنوان ناشر دانشگاهی، کتاب‌هایم کپی شود.
این عضو انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی ادامه داد: کتابی که با مشکلات فروان مالی و پرداخت حق‌التالیف نویسنده و مترجم تولید شده و پشتوانه چندین سال تحقیق علمی است، با نصف بها در اختیار دانشجو قرار می‌گیرد و دانشجو نیز از خود می‌پرسد چرا کتاب ارزان‌تر نخرم؟
وی گفت: امروز ناشران برای ترجمه منابع دانشگاهی دچار
مشکلند و وجود مشکلات مالی، اصلی‌ترین دلیل آن است.
پزشکان به سختی زیر بار تالیف کتاب می‌روند
جعفری‌پور در این‌باره توضیح داد: مترجمان حساب می‌کنند، اگر زمان ترجمه یک اثر به‌عنوان مثال 6 ماه را در فعالیتی دیگر مانند تولید مقاله صرف کنند، به‌طور حتم سود مالی بیشتری عایدشان خواهد شد. پزشکان نیز به سختی زیر بار تالیف کتاب می‌روند؛ این قشر نیز محاسبه می‌کنند اگر زمان تالیف کتاب را در بیمارستان صرف کنند، منفعت بیشتری برایشان دارد.
این ناشر حوزه پزشکی، درباره وضعیت ترجمه و تالیف با توجه به رویکرد کسب سود در بین متخصصان حوزه پزشکی افزود: با وجود چنین رویکردی، ترجمه به دست دانشجو صورت می‌گیرد و بهعبارتی کیفیت ترجمه کاهش پیدا می‌کند. نظام ارتقاء استادان، تنها انگیزه مدرسان دانشگاه برای تالیف و ترجمه کتاب شده است.
نظارت باید از سوی متخصص صورت گیرد
جعفری‌پور درباره موضوع نظارت بر محتوای آثار دانشگاهی اظهار کرد: من به‌عنوان یک ناشر، فقط در حوزه فنی و خدماتی می‌توانم اظهارنظر کنم و این در حالی است که نظارت بر محتوای یک اثر دانشگاهی، باید از سوی متخصص صورت گیرد. حتی یک دانش‌آموخته حوزه زبان انگلیسی توانایی ویرایش محتوایی یک اثر ترجمه‌ای را ندارد، بلکه در این حوزه به وجود یک متخصص نیاز است.
مروری بر پرونده
بهرام آبادی، مدیر گروه مطالعات کتاب درسی سازمان سمت، با اشاره به اهمیت نظارت جامعه دانشگاهی بر کتاب‌های مرتبط با این گروه گفت: دانشجو در خط مقدم نظارت بر کتاب‌های دانشگاهی قرار دارد. متن کامل گفتوگوی خبرنگار (ایبنا) با دکتر مهدی زارع بهرام آبادی را اینجـــــــــــــا بخوانید.
مدیر مرکز نشر دانشگاهی با اشاره به این‌که ویراستاری مشکل نخست نشر دانشگاهی است، بیان کرد: پیش از رشد جهشی ناشران حوزه دانشگاهی در اوایل دهه 70 ، نظارت درون‌سازمانی بر نشر دانشگاهی وجود داشت. گفتوگوی کامل خبرنگار (ایبنا) با بهمن حاجی‌پور را اینجــــــــــا بخوانید.
مدیر نشر دانشگاهی و نایب رئیس انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی اظهار کرد: بیش از 90 درصد منابع دانشگاهی ما ترجمه است، بنابراین تمرکز بیشتر ناشران دانشگاهی بر مراحل آماده‌سازی این‌گونه آثار است. گفتوگوی کامل خبرنگار (ایبنا) با مهندس مسعود پایدار را اینجــــــــا بخوانید.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، در تشریح مبانی تالیف کتاب دانشگاهی گفت: مولف کتاب دانشگاهی به‌عنوان فرد آشنا به مفاهیم تخصصی، باید ویراستار آثار خود باشد. گفتوگوی کامل خبرنگار (ایبنا) با داور شیخاوندی را اینجـــــــــــا بخوانید.
مدیر نشر رسا با اشاره به این‌که در حوزه نشر کتاب دانشگاهی شاهد سقوط اخلاقی هستیم گفت: آثاری که نام سه نویسنده، شامل دو دانشجو و یک مدرس در شناسنامه آن ديده مي‌شود، مطمئن باشید کار دانشجويان بوده و در قالب طرحي مطالعاتی یا ترجمه به سرانجام رسيده است. گفتوگوی کامل خبرنگار (ایبنا) با محمدرضا ناجیان را اینجــــــــــا بخوانید.
رئیس سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی معتقد است که ارزیابی و
نظارت بر تولید کتاب‌های دانشگاهی، نتیجه آراء و نظرات عقل جمعی است. گفتوگوی کامل خبرنگار (ایبنا) با محمد سلگی را اینجــــــــا بخوانید.
مدیر انتشارات خانه زیست‌شناسی معتقد است که وجود مشکل در تالیف آثار دانشگاهی سابقه 25 ساله دارد. به تعبیر مصطفی پویان، قلم به‌دست بودن، یعنی انشا‌‌نویس موفق، نه املا‌‌نویس. متن کامل گفتوگوی خبرنگار (ایبنا) با مصطفی پویان را اینجــــــــــــــا بخوانید.
رئیس پژوهشکده پوشش‌های سطح و فناوری‌‌های نوین معتقد است که اگر کتابی در حوزه صنعت، تولید و با ضعف محتوایی منتشر شود، موجب از بین رفتن اعتبار نویسنده و ناشر خواهد شد. گفتوگوی کامل خبرنگار (ایبنا) با زهرا رنجبر را اینجــــــــا بخوانید.
مشاور عالی رئیس دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی با اشاره به لزوم بررسی کیفیت منابع خودآموز دانشگاهی گفت: کتاب دانشگاهی باید آموزش‌محور باشد و محتوای آموزشی باید ارتباطی طولی با محتواهای قبلی و ارتباط عرضی با مفاهیم مشابه داشته باشد. گفتوگوی کامل خبرنگار (ایبنا) با دکتر رسول میرزایی را اینجـــــــــــا بخوانید.
استادیار دانشگاه تربیت دبیر دانشگاه شهید رجایی، نیازسنجی را اساس تالیف منبع دانشگاهی دانست و گفت: مولف کتاب‌های دانشگاهی به پختگی و شناخت علمی نیاز دارد و به عبارتی باید از مشق سربازی به سرداری برسد. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با دکتر رضا نجاتی را اینجــــــــــــا بخوانید.
مدرس دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، معتقد است که روش‌های یادگیری در کتاب‌های دانشگاهی ما نمود ندارند و اهداف آموزشی در این آثار مشخص نیست، در حالی‌که ابتدا باید اهداف تعیین و سپس به محتوا پرداخته شود. گفت‌و گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با دکتر مهدی اسماعیلی را اینجـــــــــــــا بخوانید.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی معتقد است که نادیده انگاشتن مشخصه‌های زبانی در متون دانشگاهی، خیانتی نابخشودنی به نسل‌های آینده است، چراکه نه تنها مانع فهم و درک صحیح، بلکه موجب حیرانی و سرگردانی جوانان می‌شود. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با دکتر نگار داوری اردکانی را اینجـــــــــــا بخوانید.
استادیار سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی «سمت» معتقد است که در سه دهه گذشته، از نظر آمار تولید کتاب پیشرفت داشته‌ایم ولی از نظر کیفیت وضعیت مناسب نیست، چراکه در حوزه تولید کتاب دانشگاهی، متخصص نداریم. متن کامل گفتوگوی خبرنگار (ایبنا) با دکتر محمد آرمند را اینجــــــــا بخوانید.
مدیر انتشارات بشری، معتقد است که نشر افست به هیچ عنوان نشر نیست و کپی محسوب می‌شود، چون ناشر افست، فقط جنبه مالی را درنظر می‌گیرد. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با دکتر محسن کفاشی را اینجـــــــــــا بخوانید.