تجربه، تالیف را باکیفیت می‌کند/ نخستین کتابهای حوزه آمار اقتباسی‌اند
گفتوگو با پیشکسوت آمار به بهانه روز آمار و برنامه‌ریزی
امروز (یکم آبان‌ماه) روز آمار و برنامه‌ریزی نامگذاری شده است. محمدقاسم وحیدی اصل، پیشکسوت این حوزه در ایران، به مناسبت این روز، ضمن تشریح فرایند تولید کتابهای حوزه آمار بعد از انقلاب، تالیف مطلوب کتاب را وابسته به میزان تجربه می‌داند.
دکتر محمدقاسم وحیدی اصل، رئيس پیشین انجمن آمار ایران و پیشکسوت این حوزه، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره سیر تولید کتابهای حوزه آمار طی 30 سال گذشته در کشور اظهار کرد: سابقه انتشار کتابهای درسی در کشور به 6 دهه گذشته می‌رسد و رشته آمار نخستین‌بار در دانشگاه تهران ایجاد شد. مدرسان این رشته نیز در ابتدای ایجاد این رشته، کتابهای این حوزه را براساس منابع خارجی تولید می‌کردند.
یادی از مولفان کتابهای آمار ایران
وی درباره معرفی قدیمی‌ترین کتابهای حوزه آمار در ایران گفت: آثار مرحوم دکتر علی اختری‌پور و مرحوم محمدحسن مهدوی اردبيلی، از نخستین کتابهای تالیفی و اقتباسی حوزه آمار به زبان فارسی است. دانشجویان رشته‌های ریاضی و کشاورزی در مقطع کارشناسی، مخاطبان اصلی این آثار بودند. مرحوم دکتر عباس خواجه نوری، موسسه آموزش عالی آمار را تاسیس کرد و نخستین دوره کارشناسی آمار به این‌صورت ایجاد شد. البته پیش از این، دوره کارشناسی‌ارشد این رشته ایجاد شده بود.
تولید کتاب به قلم مدرسان فعال در موسسه عالی آمار
وحیدی اصل در ادامه گفت: یکی از اهداف مرحوم دکتر عباس‌خواجه‌نوری، تولید کتاب به قلم مدرسان فعال در موسسه عالی آمار بود. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و انقلاب فرهنگی، مدرسان موظف به تالیف و ترجمه حوزه‌های تخصصی خود شدند. مدرسان دانشگاه با تاسیس مرکز نشر دانشگاهی در سال 58 و با تشکیل کمیته تالیف و ترجمه وابسته به ستاد انقلاب فرهنگی، به تالیف و ترجمه آثار این حوزه پرداختند.
عضو شورای پژوهشی مركز نشر دانشگاهی ادامه داد: بازبینی و تجدیدنظر در همه رشته‌ها در برنامه این ستاد پیش‌بینی شد. تغییر سرفصل‌‌های رشته‌های علوم پایه و در ادامه در رشته‌های ریاضی و آمار نیز در دستور کار قرار گرفت.
وی تصریح کرد: کمیته تالیف و ترجمه، بعد از مدتی به مرکز نشر دانشگاهی تغییر نام پیدا کرد و به‌صورت سازمان مستقل به فعالیت خود ادامه داد.
تالیف، نتیجه دو عنصر تجربه و تحقیق است
مترجم کتاب «تاريخ جبر، از خوارزمی تا امی نوتر» اثر برگزیده پانزدهمین دوره جایزه کتاب سال، با اشاره به تاسیس گروه ریاضی و آمار در مرکز نشر دانشگاهی، گفت: با توجه به سابقه درخشان کشورمان در حوزه ریاضی و تجربه اندک در علم آمار، گروه ریاضی و آمار و کامپیوتر، بر انتقال دانش روز این حوزه‌‌ها با ترجمه کتابهای معتبر بین‌المللی تاکید داشت، بنابراین تعداد زیادی کتاب ترجمه شد. تعداد آثار تالیفی نیز به دلیل مشکلات موجود، بسیار اندک بود.
وحیدی اصل در ادامه درباره مشکلات تولید کتابهای حوزه آمار عنوان کرد: تالیف، نتیجه دو عنصر تجربه و تحقیق است و به‌عبارتی دیگر، مباحث یک حوزه باید در دوران آموزش آزمایش شده باشند و این در حالی است که بیشتر کتابهای آمار در سال‌های نخست بعد از انقلاب، مباحث کتابهای ترجمه‌ای بود که کارشناسان مرکز نشر دانشگاهی نیز بر همین شیوه تولید توافق داشتند.
درباره پیشکسوت آمار ایران
دکتر محمدقاسم وحیدی اصل، استاد نمونه دانشگاه شهید بهشتی در سال 1388 است. انجمن آمار ایران، هر دو سال یکبار، پیش از برگزاری کنفرانس دوسالانه آمار، براساس آئین‌نامه انجمن، فردی را به‌عنوان پیشکسوت انتخاب و معرفی می‌کند. عضو موسس انجمن آمار، ریاست دو دوره انجمن آمار، بنیانگذار و نخستین مدیرمسئول و سردبیر نشریه «اندیشه آماری»، تالیف و ترجمه 25 عنوان کتاب حوزه آمار و واژه‌‌گزینی برای چند دانش‌نامه تخصصی، از دلایل انتخاب دکتر محمدقاسم وحیدی اصل، به عنوان پیشکسوت حوزه آمار ایران است.