پاكسازي و ضدعفوني كردن مراكز بهداشتي چه اصولي دارند؟

تاریخ انتشار : يکشنبه ۹ آذر ۱۳۹۳ ساعت ۰۸:۰۹

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) دومین ویراست از کتاب «اصول پاکسازی، ‌ضد‌عفونی،‌ و استریلیزاسیون در مراکز بهداشتی درمانی» نوشته مشترک سپنتا مباشری‌زاده،‌ علی فقیهی،‌ دکتر کامیار مصطفوی‌زاده و شیما صفار‌زاده است.

این اثر در پنج فصل با عنوان‌‌های «مفاهیم پایه و اصول نظافت سطوح محیطی»، «پاکسازی»، «ضد عفونی»، «بسته‌بندی، بارگیری، انبار استریل» و «استریلیزاسیون» تدوین و از سوی انتشارات تیمورزاده به بازار نشر عرضه شده است.

در سه فصل ابتدایی کتاب به مباحثی مانند،‌ رویکرد بنیادی در ضد عفونی و استریلیزاسیون،‌ نظافت یا پاکسازی،‌ چرخه پاکسازی و کنترل کیفیت در عمل پاکسازی اشاره شده است.

مولفان در اين كتاب با اشاره به تحلیل اسپالدینگ درباره گسترش به‌کارگیری  استریلیزاسیون آورده‌اند:«اگر وسایل و تجهیزات پزشکی براساس میزان خطر عفونت به سه دسته تقسیم شوند،‌ درک ضد عفونی بسیار آسان‌ می‌شود.»
           
کتاب همچنین با یک نگاه آسیب‌شناسانه به مشکلات روش اسپالدینگ اشاره می‌کند. یک مشکل اساسی درباره طرح اسپالدینگ،‌ ساده‌سازی بسیار زیاد آن است. به‌عنوان مثال این طرح درباره آماده‌‌سازی،‌ مجدد تجهیزات پزشکی پیچیده که اغلب آماده‌‌سازی حساس به گرماست با مشکلاتی که درباره بی‌اثر کردن عوامل عفونی نظیر کروترفلد ــ چاکوب و پریون‌‌ها وجود دارد،‌ توجهی نکرده است. بنابراین در برخی موارد حتی پس از طبقه‌بندی خطر انتقال عفونت،‌ انتخاب یک روش ضد عفونی مناسب، مشکل است.   

ایدز و هپاتیت مقدمه‌ای برای توجه به پاکساز ی

مولفان در بخش دیگر از کتاب درباره لزوم پاکسازی وسایل و موادی که باید استریل شوند با خطر ابتلا به ایدز از طریق وسایل پزشکی آورده‌‌‌اند:«از زمانی که  بیماری مهلک ایدز در سراسر جهان به‌طور سریعی گسترش یافت و نیز انتقال ویروس‌‌هایی نظیر هپاتیت B از طریق وسایل جراحی آلوده ثابت شد،‌ نیاز به روش‌های صحیح در زمینه کنترل عفونت، نیز با شدت بیشتری دنبال می‌شود.»

مولفان تحلیل می‌کنند که استریل بودن فقط یه معنی نبود میکرو ارگانیسم‌های رویشی نیست و این مساله به تنهایی دلیل کافی و قانع کننده‌ای برای استفاده بی‌خطر از وسایل نیست.

 
استریل شدن استاندارد یعنی چه؟

نویسندگان در آخرین فصل کتاب درتشریح فرآیند استریل شدن طبق استاندارد نوشته‌اند:«استریلیتی عبارت است از،‌ نبود میکروارگانیسم زنده در بسته استریل شده و میزان استریلیتی را می‌توان به‌طور عددی و به‌صورت سطح  اطمینان استریلیتی نشان داد.»

 آمار‌هایی از استفاده مجدد وسایل یکبار مصرف

مولفان درباره استفاده مجدد از وسایل پزشکی با اشاره به این مطلب که استفاده از وسایل یکبار مصرف در اواخر سال 1970 آغاز شد آورده‌اند:« استفاده از وسایل یکبار مصرف به دلیل صرفه‌‌جویی در هزینه‌‌ها افزایش یافت. به‌طور تقریبی 20 تا 30 درصد از بیمارستان‌‌های آمریکا گزارش کرده‌اند که حداقل یک نوع  وسیله یکبار مصرف را  مجدداً استفاده کرده‌اند.

استفاده مجدد از وسایل یکبار مصرف به علت دربرداشتن جنبه‌های قانونی،‌ اخلاقی،‌ پزشکی و اقتصادی به مدت بیش از دو دهه بحث برانگیز بوده است.  FDA در ماه آگوست سال 2000 سند راهنمای استفاده از وسایل یکبار مصرف را که از سوی بیمارستان‌ها یا اشخاص ثالث مورد آماده‌سازی مجدد قرار گرفته‌‌اند را منتشر کرد.»  

 ویراست دوم از نخستین چاپ کتاب «اصول‌پاکسازی، ‌ضد‌عفونی و استریلیزاسیون در مراکز بهداشتی درمانی» با شمارگان دو هزار نسخه در 176 صفحه به همت انتشارات تیمورزاده منتشر شده است.