بانویی که چهره ماندگار شیمی است/ کاغذچی: پایه‌های پژوهش در خانواده‌ها بنا می‌شود

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- دکتر طاهره کاغذچی، متولد 1325 در تهران است. وی تحصیلات اولیه تا  مدرک لیسانس رشته شیمی در سال 1347 را در تهران گذراند و سپس برای ادامه تحصیل در رشته مهندسی شیمی، دریافت فوق لیسانس و دکترای این رشته به دانشگاه برادفورد انگلیس رفت و مدرک دکترای این رشته را در سال 1351 دریافت کرد. کاغذچی پس از بازگشت به ایران با رتبه استادیاری به عضویت هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر درآمد و تا سال 1367 به کسب کرسی استادی نایل آمد.

وی چهره ماندگار کشور در سال 1381 است. همسرش دکتر مرتضی سهرابی، استاد مهندسی شیمی نیز در سال 1380 به‌عنوان چهره ماندگار این رشته معرفی شده ‌بود. 

حاصل یک عمر تلاش علمی
طاهره کاغذچی، تالیف چندین عنوان کتاب تخصصی در زمینه مهندسی شیمی و ترجمه کتاب «عملیات انتقال جرم» نوشته رابرت تریبال را در کارنامه علمی خود دارد. وی همچنین بیش از 50 عنوان مقاله علمی در نشریات معتبر بین‌المللی به چاپ رسانده است. 

از دیگر فعالیت‌های

علمی و دانشگاهی این چهره ماندگار شیمی کشور می‌توان به راه‌اندازی گروه صنایع غذایی دانشکده مهندسی شیمی، استاد مدعو در دانشکده فنی دانشگاه تهران، شهید باهنر کرمان، علم و صنعت تهران و دانشگاه صنعتی نفت اهواز و استاد نمونه کشور در سال ۱۳۷۲، عضو وابسته گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، عضو شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم تحقیقات و فناوری و عضویت در انجمن نفت ایران و انجمن شیمی‌دانان آمریکا (ACS) اشاره کرد.

معرفی چهره ماندگار از زبان یک چهره ماندگار
«چهره‌های ماندگار، چهره‌هایی هستند كه از قبل در دل افراد جای خود را باز كرده باشند. البته خود را عرض نمی‌كنم، قضاوتی است كه در مورد دیگران دارم و به بیان دیگر اثر و وجود آن‌ها در محیط اطراف و در میان همكاران و دانشجویان، مشخص است. چهره‌های ماندگار به كارشان عشق ورزیده و خود را وقف كارشان كرده‌اند. فردی ماندگار است كه خلا او كاملا در محیط احساس می‌شود و بودنش به محیط رونق می‌بخشد؛ خستگی‌ناپذیر است و با لذت هدفش را دنبال می‌كند.

مشكلات تحقیق و پژوهش در كشور
به عقیده طاهره کاغذچی، مشكلات تحقیق و پژوهش در كشور ما بسیار زیاد است. توزیع بودجه تحقیقاتی و رقم آن در مقایسه با كشورهایی كه كار تحقیقاتی انجام می‌دهند، در كشور

ما بسیار پایین است.

وی حضور زنان را در عرصه تحقیق و پژوهش، از لحاظ كمی و كیفی بسیارخوب توصیف کرده است. به عقیده این چهره علمی، در حال حاضر بین محققان مرد و زن تفاوتی نیست. هر دو گروه افرادی باهوش و بااستعداد بوده‌اند كه به دانشگاه راه پیدا كرده‌اند. تعداد زنان در عرصه‌های تحقیقاتی رو به افزایش است و آنان احساس مسوولیت بیشتری دارند. به جز معدودی كه به خاطر ازدواج، بچه‌داری و … مشكل پیدا می‌كنند.» 

کاغذچی می‌گوید که پایه‌های اصلی پژوهش در خانواده بنا می‌شود؛ این‌كه در بین اعضای یک خانواده از همان ابتدا روحیه تحقیق به وجود آید و همه امكانات در اختیار بچه‌ها قرار گیرد، خیلی موثر است. والدین باید در تقویت این روحیه بكوشند. به اعتقاد من باید نگرش جدیدی در دوره‌های مختلف آموزشی به وجود آید و از همان دوره ابتدایی آموزش و تحقیق جزو دروس قرار گیرد.

روند آموزش در كشور ما به گونه‌ای است كه به تدریج در حال از بین بردن استعدادها هستیم و این شرایط، افسردگی جوانان را به دنبال خواهد داشت. كلاس‌های تكراری و خسته كننده، حفظیات، كنكورهای تكراری، تست‌ها و … همه از شرایط نامناسب آموزش در كشور است.

آینده بسیار روشن است/ خود را دست‌کم نگیرید
دكتر طاهره كاغذچی، از معدود زنانی است که در میان چهره‌های ماندگار علمی کشور مورد تجلیل قرارگرفت. خودش درباره تعداد اندک چهره‌های علمی زن می‌گوید: «زمانی‌كه دانشجو بودم، فقط یكی دو دختر در رشته‌های مهندسی دانشجو بودند، اما هم اكنون 60 درصد دانشجویان من در كلاس‌ها و دانشكده‌های مختلف دختران

هستند… عرصه‌های علمی و تحقیقاتی آینده، متعلق به زنان است و نسلی كه در آینده اداره امور را به دست می گیرند، تربیت یافته مادرانی محقق و پژوهشگر خواهند بود؛ آینده بسیار روشن است.»

وی تاکید می‌کند: «یكی از دلایل عقب‌ماندگی بعضی از زنان و دختران ما، نداشتن اعتماد به نفس است. توصیه‌ام به دختران جوان و زنان زحمتكش و سختكوش كشورمان این است كه خود را دست كم نگیرید. از توانایی‌ها و استعداهایتان استفاده كنید. ضعف‌هایتان را بزرگ نكنید و از هر آن چه دارید به نحو احسن بهره ببرید تا موفق شوید.»

یادی از پدر
«پدرم خیلی مشوق فرزندانش بود و من علاقه‌مندی‌ام به ادامه تحصیل و پیشرفت‌هایم را مدیون او هستم. با این‌كه در زمان ما تحصیل و كار كردن دختران، عادی و رایج نبود، ایشان در هر مساله‌ای كه باعث پیشرفت علمی من می‌شد، پیشقدم بودند و هیچگاه مانع بازدیدهای علمی من نشدند، در حالی‌كه آن زمان من تنها دانشجوی دختر در كلاس رشته مهندسی شیمی دانشکده فنی بودم.»

فعالیت در رشته شیمی همیشه آرزوی من بود
طاهره کاغذچی می‌گوید: «این رشته همیشه آرزوی من بود و اولین انتخاب من قرار گرفت. فكر می‌كردم اكثر تحولات ، در مسائل روزمره فعل و انفعالات شیمیایی است و شیمی نقش بسیار موثری در زندگی بشر دارد. هنوز هم همین فكر را دارم . مهندسی شیمی ابعاد بسیار گسترده‌ای دارد. حتی می‌توان گفت در محیط زیست، صنعت، غذا، مسائل پالایش، گاز و … به‌ویژه در كشور ما كه كشوری نفت‌خیز است، اهمیت فراوانی دارد. مهندسی شیمی، علم ملموسی است كه آن‌را به چشم می‌بینیم و در زندگی كاملا حس می‌كنیم.»