بررسی نظریه «قابلیت اعتماد» در اثر برگزیده جایزه کتاب فصل

تاریخ انتشار : سه شنبه ۷ بهمن ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۱۷

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «آشنایی با نظریه قابلیت اعتماد» نوشته مجید اسدی، عضو گروه آمار دانشگاه اصفهان و عضو قطب داده‌های ترتیبی و فضایی دانشگاه فردوسی مشهد و حاصل سال‌ها تدریس درس قابلیت اعتماد آماری در سطوح کارشناسی و کارشناسی ارشد است. این اثر مقدمه‌ای درباره روش‌های آمار و احتمال در مدل‌سازی و تحلیل داده‌های طول عمر را شامل می‌شود.
 
کتاب در 9 فصل با عنوان‌های «ساختار سیستم‌ها»، «قابلیت اعتماد سیستم‌های منسجم»، «قابلیت اعتماد وابسته به زمان و مفاهیم سالخوردگی»، «توزیع‌های طول عمر»، «روش‌های استنباط پارامتری در قابلیت اعتماد»، «روش‌های استنباط ناپارامتری در قابلیت اعتماد»، «نمودارهای احتمال»، «آزمون‌های طول عمر تسریع یافته» و «الگوهای تعمیر و نگهداری سیستم‌ها» تنظیم شده است.
 
قابلیت اعتماد سیستم‌های منسجم
مؤلف در یکی از مهم‌ترین فصل‌های کتاب با عنوان «قابلیت اعتماد سیستم‌های منسجم» پس از مقدمه، به بررسی قابلیت اعتماد سیستم‌های منسجم با اجزای مستقل و در چهار مبحث سیستم متوالی، موازی، سیستم K  از n و سیستم‌های منسجم کلی‌تر پرداخته و اهمیت نسبی قابلیت اعتماد اجزای سیستم و قابلیت اعتماد سیستم‌های منسجم با اجزای وابسته را مورد مطالعه قرار داده است.
 
وی در معرفی و شرح اهمیت این فصل نوشته: «ابتدا حالتی را درنظر می‌گیریم که اجزای سیستم، مستقل از یکدیگر کار می‌کنند. در این حالت قابلیت اعتماد سیستم را به عنوان تابعی از قابلیت اجزای آن به‌دست می‌آوریم. در این فرایند، دو روش «قضیه تجزیه» و استفاده از «بردارهای مسیر مینیمال و بردارهای قطع‌کننده آن» مورد بررسی قرار گرفته و در این حالت کران‌هایی برای قابلیت اعتماد سیستم منسجم ارائه می‌کنیم.»
 
آشنایی با توزیع‌های طول عمر
«توزیع‌های طول عمر» یکی دیگر از فصل‌های مهم کتاب است که به توزیع‌‌های مطرح شده در قابلیت اعتماد و خواص آنها اشاره دارد. براساس محتوای این فصل توزیع نمایی، توزیع وایبول، توزیع لگ نرمال و توزیع گاما از معروف‌ترین توزیع‌هایی هستند که در مدل‌سازی داده‌های طول عمر به‌کار می‌روند. این فصل، پس از معرفی این توزیع‌ها، رفتار و خواص سالخوردگی آنها را به‌عنوان تابعی از پارامتر توزیع بررسی می‌کند. همچنین با ارائه مثال‌هایی نشان می‌دهد که هر یک از این توزیع‌ها چگونه در مطالعات طول عمر و تحلیل داده‌های بقا، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
 
مؤلف در فصل دیگری با عنوان «روش‌های استنباط ناپارامتری در قابلیت اعتماد» به بررسی استنباط آماری به روش ناپارامتری پرداخته و براین اساس، نخست برآورد تجربی تابع توزیع را معرفی کرده و نشان ‌می‌دهد در حالتی که داده‌ها کامل نیستند چگونه می‌توان تابع قابلیت اعتماد را برآورد کرد. وی در فرایند انجام این کار، جداول عمر را معرفی کرده و برآوردگر معروف کاپلان-مه‌یر را مورد مطالعه قرار داده است. در این فصل همچنین روشی برای بررسی رفتار تابع نرخ خطر بر حسب زمان ارائه شده است.
 
معرفی آزمون‌های طول عمر تسریع یافته
«آزمون‌های طول عمر تسریع یافته» عنوان فصل دیگری از کتاب «آشنایی با نظریه قابلیت اعتماد» است. مجید اسدی در این فصل ضمن معرفی آزمون‌های طول عمر تسریع‌یافته نوشته است«از آنجایی که به دست آوردن داده در مبحث قابلیت اعتماد مستلزم صرف وقت بسیاری است، آزمون‌های تسریع‌یافته این امکان را فراهم می‌کند که با صرف زمان کمتری بتوان مشاهدات مورد نیاز را به‌دست آورد. در این فصل، مقدماتی در مورد تسریع کردن طول عمر ارایه شده که نشان می‌دهد چگونه می‌توان با تبدیلی مناسب، طول عمر را در شرایط طبیعی تخمین زد. مدل‌های مطرح در آزمون تسریع‌یافته مانند مدل آرینوس، ایرینگ و  قانون توانی در این فصل معرفی شده است.»
 
مؤلف در فصل «الگوهای تعمیر و نگهداری سیستم‌ها» نیز خواننده را با مباحث مقدماتی در الگوهای احتمالی در تعمیر و نگهداری سیستم‌ها آشنا می‌کند. وی در این فصل نخست مقدمه‌ای بر فرایند تجدید ارائه کرده و سپس توزیع احتمالی تعداد خرابی‌های یک سیستم را در بازه زمانی معینی مورد بررسی قرار داده و پس از معرفی الگوهای تعمیر کامل و تعمیر مینیمال به ارائه الگوهای نگهداری پیشگیرانه در دو بخش تعویض بلوکی و تعویض سنی پرداخته است.
 
نخستین چاپ کتاب «آشنایی با نظریه قابلیت اعتماد» با شمارگان 500 نسخه در 271 صفحه، به‌بهای 13 هزار تومان از سوی مرکز نشر دانشگاهی منتشر شده است.