کتابخوانهای الکترونیکی بازیگران جدید دنیای کتاب
با پیشرفت تکنولوژی، کتاب‌ها نیز با شکل و شمایل جدیدی وارد دنیای ما شدند. کتاب‌های دیجیتال با سرعت زیادی جایگزین کتاب‌های کاغذی و چاپی شده‌اند و این روال با سرعت ادامه دارد. کتابخوانهای دیجیتال به بازار آمدند تا جای کتاب‌های کاغذی و کتابخانه‌ها را بگیرند و حجم بالایی از اطلاعات کتاب‌ها را همه جا در دسترس قرار دهند.-
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتابخوان دیجیتال یا (Ebook Reader) وسیله‌ای برای خواندن آسان کتاب‌های الکترونیکی است. کتابخوان الکترونیکی روشی جدید است که کمک می‌کند کاربر کتاب‌های مورد علاقه خود را همیشه و در هر مکانی همراه داشته باشد. یک گجت باریک و سبک می‌تواند جایگزین چند صد کتاب حجیم و سنگین شود.
کتابخوان الکترونیکی با استفاده از تکنولوژی جوهر الکترونیکی «E-Ink Vizplex» صفحه دستگاه را مانند یک کاغذ واقعی نمایش می‌دهد. کنتراست، رزولوشن و پهنای دید بالا، خواندن از روی (Ebook Reader) را شبیه خواندن یک کتاب کاغذی کرده است. همچنین به‌دلیل نداشتن نور پس زمینه، کاربر به‌راحتی می‌تواند در زیر نور خورشید ساعت‌های طولانی مطالعه کند.
کتابخوانهای الکترونیکی که امکان اتصال به اینترنت را دارند، می‌توانند علاوه بر نگهداری صدها کتاب در حافظه داخلی، به‌طور مستقیم از اینترنت کتاب مورد علاقه مخاطب را دانلود کنند. همچنین در بعضی مدل‌ها امکان استفاده از فضای مجازی «کلود» هم وجود دارد که کاربر می‌تواند از این فضا برای نگهداری از کتابخانه آنلاین خود استفاده کند. همچنین امکان دسترسی سریع به دیکشنری و امکان استفاده از سایت‌های ویکی پدیا و گوگل (فقط با لمس یک کلمه) و جستجو در آن‌ها، ظرفیت یادگیری را چندین برابر خواهد کرد.
مدتی از ورود انواع گجت‌هایی که با عنوان کتابخوان الکترونیکی یا «E-Reader» وارد زندگی ما شده‌اند می‌گذرد. آمازون به عنوان بزرگترین فروشگاه کتاب دنیا نخستین شرکتی بود که به‌صورت حرفه‌ای به این بازار قدم گذاشت. سونی و B & N نیز از شرکت‌ها و موسسات انتشاراتی مهمی بودند که همراه یا بعد از آمازون به بازار این تکنولوژی وارد شدند و کتابخوانهای خود را روانه بازار کردند. در این میان برخی شرکت‌های کوچک دیگر نیز به این عرصه وارد شده و بخش کوچکی از آن را تسخیر کرده‌اند.
هر کدام از شرکت‌های الکترونیکی و چاپ و نشر سعی کردند با اضافه کردن قابلیت‌های جدید و دسترسی رایگان یا کم‌هزینه به دنیایی از کتاب‌ها، بازار را در چنگ خود بگیرند و سود بیشتری ببرند.
تحول در نحوه کتابخوانی
در این روزها که وب به‌سرعت در حال رشد است، بسیاری از ما به آدم‌هایی «وب‌خوان» تبدیل شده‌ایم. آدم‌هایی که متون بلند را نمی‌خوانند و تنها به متن‌های کوتاه بسنده می‌کنند. علم این دسته از افراد هم در همین حد سطحی و ناتمام می‌ماند اما آدم‌هایی که بیشتر کتاب می‌خوانند در درازمدت افرادی صاحب‌نظر و دانا شناخته می‌شوند. شاید یک کتابخوان بتواند نحوه مطالعه را متحول کند. یک کتابخوان می‌تواند دریایی از کتاب‌های جدید را در همه جا در دسترس کاربر قرار دهد.
انواع تکنولوژی کتابخوانهای الکترونیکی
کتابخوانها در دو نوع رنگی (LCD Backlight) و تکرنگ (E-Ink) تولید می‌شوند. بیشتر کتابخوانها بر پایه «E-Ink»، به‌صورت اختصاصی برای مطالعه کتاب طراحی و ساخته شده‌اند. نمایشگر کتابخوانهای اولیه بیشتر با مشکلاتی مانند پرش متون و عدم امکان تنظیم شدت رنگ رو‌به‌رو بودند اما این قابلیت‌ها در نمونه‌های جدید تا حدود زیادی رفع شده است. نمایش متون در کتابخوانهای مجهز به «E-Ink» به متن‌های چاپ‌شده در کتاب‌های کاغذی بسیار شبیه است.
همچنین امکان مطالعه در نور شدید آفتاب در نمونه‌های جدید وجود دارد. هر چند در تاریکی، نوری اندک برای مشاهده صحیح متن‌ها ضروری است و در برخی مدل‌ها این نور در پس‌زمینه توسط کتابخوان تامین می‌شود.
نوعی از کتابخوانهای الکترونیکی نیز تولید و وارد چرخه رقابت شده‌اند که صفحه نمایش رنگی دارند. بیشتر کتابخوانهای حرفه‌ای این مدل را کمتر می‌پسندند. هر چند با استفاده از این نوع کتابخوانها، امکان نمایش تصاویر و نمودارها، مرور بهتر صفحات وب، مطالعه بلاگ‌ها، مجلات و حتی کتاب‌های کمیک نیز وجود دارد.
علاوه بر نوع نمایش متن‌ها و صفحات در انواع کتابخوانها، مورد مهم دیگر، اندازه صفحه‌نمایش است. بیشتر شرکت‌ها، کتابخوانهای خود را با سایز شش و هفت اینچ عرضه می‌کنند.
در کنار این ویژگی‌ها، یک صفحه لمسی در بسیاری مواقع هنگام استفاده، امتیازی ویژه و مثبت به حساب می‌آید. بسیاری از کتابخوانهای جدید، از صفحه‌نمایش لمسی به جای کلید‌ها و حتی کیبوردهای فیزیکی بهره می‌برند. البته در بیشتر این مدل‌ها یک صفحه کلید مجازی برای جست‌وجو یا اضافه کردن یادداشت در کتاب‌ها تعبیه شده است.
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم در یک کتابخوان، وزن آن است. در میان کتابخوانها، بیشتر نمونه‌هایی که از صفحه‌نمایش «E-Ink» برخوردارند وزن کمی داشتند اما مدل‌های رنگی، با توجه به بدنه متفاوت یا باتری بزرگتر، وزن بالایی دارند.
برای افرادی که مدت بیشتری را در طول روز به مطالعه اختصاص می‌دهند، خسته شدن دست به‌دلیل نگه داشتن مداوم یک کتابخوان در حالتی ثابت، فاکتوری منفی برای یک کتابخوان محسوب می‌شود. پس هنگام انتخاب کتابخوان، باید وزن را به‌عنوان یک فاکتور مهم مورد توجه ویژه قرار داد. وزن ایده‌آل برای یک کتابخوان، حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ گرم است.
چگونگی دسترسی به اینترنت
بیشتر کتابخوانها به‌صورت معمول از Wi-Fi برای اتصال به اینترنت بهره می‌برند. با توجه به امکاناتی که کتابخوان شما در اختیارتان قرار می‌دهد، ممکن است دسترسی به اینترنت ضرورت داشته باشد. با وجودی که اغلب کتابخوانها به Wi-Fi برای ارتباط با اینترنت مجهز هستند اما برخی از آن‌ها به قابلیت اتصال به شبکه اینترنت موبایلی نیز مجهزند.
خلاء یک فرمت استاندارد برای کتابخوانهای الکترونیکی
هنوز یک فرمت استاندارد برای کتاب‌های الکترونیک وجود ندارد. هر کدام از شرکت‌ها که یک مدل کتابخوان به بازار عرضه کرده‌اند، تقریبا یک فرمت مخصوص به خود را برای کتاب‌های سازگار با آن کتابخوان ایجاد کرده‌اند. بنابراین کاربر قبل از انتخاب یک کتابخوان باید کتاب‌هایی را برای کتابخوان خود خریداری و یا دانلود کند که با کتابخوان سازگاری داشته باشد.
فرمت‌های پشتیبانی کننده
کتابخوانها معمولا قابلیت پخش فرمت‌هایی همچون BBeB، ePUB، Microsoft word، RTF و PDF را دارند. این تعداد فرمت تقریبا شامل تمامی کتاب‌های الکترونیکی موجود در بازار است که برای مطالعه در دسترس کاربران قرار دارد.
با گسترش تبلت‌ها و کتابخوانها و استفاده هرچه بیشتر از گوشی‌های هوشمند، فرمتی با عنوان epub)Electroni Publicaition) ایجاد شد که می‌تواند لذت کتاب خواندن را روی این وسایل فراهم کند. همچنین ابزارهایی که از سیستم عامل آندروید استفاده می‌کنند می‌توانند با برنامه از پیش نصب شده توسط شرکت سازنده ابزار و یا نصب یک کتابخوان به سادگی از کتاب‌هایی که با این فرمت در دسترس هستند استفاده کنند.
دسترسی به کتاب‌های کتابخوان در سایر سیستم‌ها
هنگام انتخاب یک کتابخوان الکترونیکی، باید به یک نکته مهم دیگر هم توجه کرد و آن امکان مطالعه کتاب‌های مخصوص آن در سایر دستگاه‌ها است. برنامه‌هایی که برای مطالعه کتاب‌ها در هر کتابخوان یا تبلت در دسترس شماست، از این لحاظ که به کتاب‌هایتان در هر وضعیتی دسترسی داشته باشید، اهمیت دارند.
وضعیت مصرف باتری در «E-Reader»
وضعیت باتری یک فاکتور متغیر در انواع کتابخوانها است. بیشتر کتابخوانها به‌طور معمول، حداقل تا چند روز نیاز به شارژ مجدد ندارند. میزان استفاده روزانه، وضعیت اتصال بی‌سیم و نور پس‌زمینه در کتابخوانهای رنگی، از عوامل مهم در تمام شدن شارژ باتری کتابخوان است.
بررسی وضعیت حافظه در انواع کتابخوانها
میزان حافظه در انواع مختلف کتابخوانهای الکترونیکی یک فاکتور متغیر است. برخی کتابخوانها تنها از یک حافظه ثابت بهره می‌برند، اما بیشتر کتابخوانها امکان اضافه کردن حافظه جانبی را نیز دارند.
قابلیت‌های اضافی
در کنار همه کارکردهایی که به صورت پیش‌فرض از یک کتابخوان انتظار می‌رود قابلیت‌هایی همچون نمایش تصاویر، پشتیبانی از فرمت‌های مختلف صوتی برای پخش موزیک یا پادکست، قابلیت خواندن متون (text-to-speech)، مرور صفحات وب، ایمیل و اپلیکیشن‌های جانبی در بسیاری موارد در کنار مطالعه کتاب مورد نیاز است.
کتابخوان الکترونیکی در یک نگاه
در کتاب دیجیتال میتوان کلمات را جست‌وجو کرد و یا زیر جملات را به‌صورت موقت خط کشید و هایلایت کرد. همچنین میتوان فونت کتاب را بزرگتر یا کوچک‌تر کرد. علاوه بر آن میتوان به‌راحتی از آخرین صفحه‌‌ای که خوانده شده مطالعه را از سر گرفت. با یک دستگاه کتابخوان الکترونیک میتوان کلیپ تماشا کرد حتی تاریکی مطلق نیز مانع مطالعه نمی‌شود. به این ترتیب در انرژی برق نیز صرفه‌جویی می‌شود. باتری دستگاه نیز تا یک هفته جوابگوی نیاز کاربر است و احتیاجی به شارژ مجدد ندارد. به‌راحتی میتوان مانند دیگر فایل‌ها از دستگاه بک‌آپ تهیه و در مواقع ضروری اطلاعات را بازیابی کرد.